Bộ trưởng KH-CN nói vì sao dám lặn trên tàu ngầm “Made in Vietnam”

Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Quân phát biểu tại Quốc hội sáng 19-11

Chia sẻ chất vấn Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương Binh - Xã hội sáng 19-11 về câu hỏi của mộtđại biểu Quốc hội (ĐB QH) liên quan đến ứng dụng khoa học công nghệ trong tăng năng suất lao động, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH-CN) Nguyễn Quân cho biết: trong thời gian vừa qua có 3 địa chỉ mà nhiều người dân và báo chí quan tâm là tàu ngầm của ông Nguyễn Quốc Hoà ở Thái Bình; tàu ngầm của ông Phan Bội Trân ở TP HCM và tàu ngầm Hoà Bình của một số nhà khoa học và doanh nhân thuộc tập đoàn Vinashin.

Cho biết Đảng và Nhà nước cũng như Bộ KH-CN luôn trân trọng những sáng kiến, cải tiến của người dân nếu như nó đáp ứng được nhu cầu sản xuất kinh doanh cũng như phục vụ được nhu cầu của xã hội, Bộ trưởng KHCN nói: “Tuy nhiên, chúng ta đã bước vào thế kỷ 21 được hơn 10 năm, đã hội nhập quốc tế sâu rộng, cho nên chúng ta thấy mọi sản phẩm cung ứng cho xã hội cũng phải có những giá trị nhất định và phải được xã hội chấp nhận. Vấn đề là thị trường phải chấp nhận được những sản phẩm này”.

Bộ KH-CN vẫn thường xuyên hỗ trợ cho người dân sáng kiến cho những người dân, rất nhiều nông dân có sản phẩm đã được ứng dụng rộng rãi, trở thành những DN rất thành đạt. “Tuy nhiên, trong lĩnh vực tàu ngầm cũng như máy bay, đây là những cái phương tiện ở mức độ thấp là phương tiện giao thông, ở mức độ cao có thể coi là phương tiện liên quan đến an ninh, quốc phòng cho nên việc chế tạo nó, thử nghiệm nó, sử dụng nó phải tuân thủ những quy định của pháp luật” - Bộ trưởng Bộ KHCN lý giải.

Điều đáng tiếc, theo người đứng đầu Bộ KH-CN là, khi cơ quan quản lý nhà nước cử cán bộ đến làm việc với những người nông dân, những người có sáng kiến, cải tiến kỹ thuật thì có một số người rất hợp tác cùng với các nhà khoa học trao đổi, hỗ trợ trong thiết kế, sáng tạo; nhưng cũng có một số trường hợp bà con cứ lặng lẽ làm mà cơ quan quản lý cũng không được biết. Đến khi mang ra thử nghiệm thì cơ quan quản lý vào cuộc thì không xử lý được vì đã thiết kế rồi, chế tạo rồi, không thể thay đổi được nữa.

Nói riêng về tàu ngầm Hoà Bình, Bộ trưởng Nguyễn Quân cho hay, một nhóm các nhà khoa học của Vinashin sau khi Vinashin gặp khó khăn thì gần như không có việc làm. Nhưng với sự đam mê, cùng với một số nhà khoa học khác đã bỏ vốn, chế tạo một chiếc tàu ngầm có tính năng rất tốt là có thể chở 4 người, lặn tối đa 2 ngày ở độ sâu tối đa 50 m.

Các nhà khoa học này rất bài bản là mời các cơ quan đăng kiểm của Bộ GTVT, cơ quan khoa học trong nước, đại diện Bộ Quốc phòng tham gia, kết quả là đã thành công. Cơ quan đăng kiểm của Đức cũng đã tham gia vào ngay từ khâu thiết kế nên sau khi thử nghiệm thành công sẽ làm thủ tục để cơ quan đăng kiểm của Đức có thể cấp đăng kiểm và có thể thương mại hoá nó để trở thành sản phẩm kiểm tra các chân đế giàn khoan, có thể phục vụ cho du lịch ở các vùng biển để cứu hộ, cứu nạn ở những vùng nước không sâu.

Bộ trưởng Nguyễn Quân đã tham gia thử nghiệm tàu lặn Hòa Bình ở vịnh Cam Ranh vào tháng 9-2014. Ảnh: TPO

“Chúng tôi đánh giá rất cao những nỗ lực này của những nhà khoa học. Giá thành của tàu này là khoảng 28 tỉ đồng, Bộ KH-CN cũng chủ trương hỗ trợ 5 tỉ đồng nhưng do hệ thống chính sách không phù hợp nên rất nhiều chứng từ không thanh toán được, cuối cùng chỉ quyết toán được chưa đến 3 tỉ đồng, tức là khoảng 10% giá trị con tàu” - Bộ trưởng Quân nói về sự ủng hộ của Bộ KH-CN.

Bộ trưởng cũng cho biết thêm, con tàu này có giá thành chưa tới 1,5 triệu USD trong khi những con tàu lặn mua của nước ngoài đều có giá trị từ 5-7 triệu USD. Ngay cả thuê những tàu lặn này để kiểm tra các chân giàn khoan, giá thuê trong vòng 3 năm cũng đắt hơn giá mua con tàu này của Việt Nam.

“Tôi sẽ nói với các ĐB QH vì sao tôi dám ngồi vào cái tàu ngầm đó. Vì tôi hoàn toàn tin tưởng vào trình độ, năng lực của những người làm khoa học với bảo lãnh của cơ quan đăng kiểm của nước ngoài. Tôi đã cùng với anh em thiết kế ngồi vào con tàu đó. Trong quá trình chạy thử nghiệm ở Cam Ranh, đã kiểm tra tất cả các thông số thiết kế. Thậm chí có nhiều thông số còn tốt hơn cả thiết kế” - Bộ trưởng Quân kể.

Chốt lại vấn đề này, người đứng đầu ngành KH-CN của nước nhà bày tỏ mong muốn những người dân khác có năng lực phối hợp chặt chẽ với cơ quan khoa học, cơ quan quản lý để khi sản phẩm làm ra thì được đánh giá tốt, được phép lưu hành và được cơ quan Nhà nước hỗ trợ trong việc thương mại hoá.

“Nếu không, họ sẽ chỉ theo đuổi những ý tưởng đấy mà không được sự hỗ trợ, gặp khó khăn trong việc đưa ra thị trường vì chúng ta cũng phải nghĩ đến an toàn an ninh quốc gia, an toàn cho người dân trong quá trình sử dụng các trang thiết bị chưa phù hợp với quy định, chưa được đăng kiểm theo quy chuẩn” - ông Nguyễn Quân khẳng định.