Báo Bưu điện Hoa Nam buổi sáng của Trung Quốc mới đây đưa thông tin, Chính phủ nước này đã tạm thời cấm các công ty quốc doanh tham gia đấu thầu hợp đồng mới ở Việt Nam, trong bối cảnh căng thẳng gia tăng sau khi Trung Quốc đặt giàn khoan, xâm phạm chủ quyền của Việt Nam. Việc này liệu có ảnh hưởng tới các dự án tới đây của ngành GTVT, thưa Bộ trưởng?
Thông tin này tôi mới đọc được trên báo chí, chưa có nguồn thông tin chính thức nào nhưng nói một cách tổng thể, Việt Nam hiện đã hội nhập rất sâu rộng với nền kinh tế thế giới. DN của ta, nhà đầu tư của ta có thể hoạt động ở bất cứ đâu trong nước và cả nước ngoài. Ngược lại, các nhà đầu tư nước ngoài cũng được quyền vào làm ăn, kinh doanh, đầu tư ở Việt Nam. Hiện tại, Việt Nam có rất nhiều nhà đầu tư của các nước khác nhau chứ không chỉ có Trung Quốc vì Việt Nam được đánh giá là một thị trường tiềm năng, an ninh chính trị tốt, ổn định, thu hút được các nhà đầu tư, trong đó các nhà đầu tư, nhà thầu Trung Quốc.
Trong khi đó, Việt Nam lại xây dựng một nền kinh tế có hội nhập nhưng phải đảm bảo độc lập tự chủ, không lệ thuộc vào bất cứ nước nào nên việc Trung Quốc cấm các DNNN của họ tham gia đấu thầu dự án mới tại Việt Nam, nếu có, thì trước hết là họ bị thiệt vì họ vào đầu tư là trên cơ sở hợp tác làm ăn 2 bên cùng có lợi. Làm như thế là tự làm khó mình, làm khó cho DN của mình vì đã tự loại trừ đi một thị trường tốt.
Có một thực tế hiện nay là số lượng các dự án giao thông, nhất là các dự án trọng điểm tại Việt Nam do các doanh nghiệp Trung Quốc đang đầu tư, thực hiện rất nhiều vì lợi thế là các nhà thầu nước này luôn bỏ thầu với giá thấp nhất nên thắng thầu trong hầu hết các dự án?
Thực ra không phải là rất nhiều, chỉ có 9 nhà thầu Trung Quốc với 17 gói thầu, tổng cộng gần 30.000 tỷ đồng tiền vốn đang thực hiện ở Việt Nam (hầu hết đã thực hiện được một nửa). Trong đó, dự án đường sắt đô thị Cát Linh - Hà Đông đang sử dụng nguồn vốn ODA của Trung Quốc cho vay nên tất nhiên là các nhà thầu của họ được tham gia.
Còn việc nhà thầu họ rút hay không thì Việt Nam hoàn toàn không phụ thuộc gì, không ảnh hưởng gì vì trước hết, nếu nhà thầu rút ra thì phần đang làm dở không thanh toán được. Chúng tôi sẽ đưa các nhà thầu khác vào làm và thậm chí họ còn làm nhanh hơn Trung Quốc.
Phương án của chúng tôi về việc anh này rút, anh kia ngừng tham gia thì đều đã có phương án cả, thậm chí là làm không tốt còn bị đuổi, chấm dứt hợp đồng luôn, nên không phải lo lắng, băn khoăn gì cả.
Với dự án đường sắt đô thị tuyến Cát Linh - Hà Đông, Bộ GTVT có phương án để thay thế nguồn vốn của Trung Quốc khi họ rút về?
Vì Trung Quốc chỉ cho vay ODA với dự án này nên chỉ có nguồn vốn tại đây có khả năng bị ảnh hưởng. Còn tất nhiên, họ không cho vay tiếp thì chúng ta sẽ đi vay chỗ khác đề bù đắp, đảm bảo tiếp tục dự án. Dự án này là của đất nước mình chứ có phải của người ta đâu, người ta rút mình vẫn phải làm tiếp chứ.
Còn với các dự án khác, khi họ chỉ là nhà thầu thuần túy thì bình thường, kể cả là Chính phủ Trung Quốc không cấm, không ép doanh nghiệp phải rút mà nhà thầu làm không tốt thì chúng ta cũng mời ra, đưa đơn vị khác vào làm.
Bộ GTVT đang yêu cầu các nhà thầu Trung Quốc hoàn thành tiến độ đã định của các dự án. Còn trường hợp nào đó anh dừng không sang thì chúng tôi tuyên bố chấm dứt hợp đồng đơn phương và sẽ mời các nhà thầu khác vào.
Việt Nam đã chủ trương xây dựng một nền kinh tế hội nhập sâu rộng nhưng độc lập, không phụ thuộc bất cứ nước nào chứ không chỉ Trung Quốc, trên cơ sở 2 bên cùng có lợi, hợp tác, tôn trọng lẫn nhau. Trên cơ sở đó, nhà thầu Trung Quốc hay nhà thầu nước nào đó rút thì cũng có đơn vị khác thay thế. Chúng ta đã có cơ chế bảo vệ trước rồi vì đây là chủ trương nhất quán từ trước.
Có ý kiến phân tích ở góc độ khác, Việt Nam có lợi thế khi ở cạnh Trung Quốc để có thể tận dụng được nguồn vốn, công nghệ giá rẻ của nước này. Nếu Chính phủ Trung Quốc cấm DN của họ đấu thầu, đầu tư dự án tại Việt Nam thì chúng ta sẽ ảnh hưởng vì mất đi lợi thế đó?
Nguồn vốn của Trung Quốc chưa chắc đã phải là rẻ vì người cho vay thì phải có lãi và người đi vay cũng phải tính toán nếu thấy có lợi mới vay. Trên cơ sở mối quan hệ đôi bên cùng có lợi như vậy chúng ta mới làm. Còn giờ, như tôi đã nói, người ta không cho vay nữa, người ta rút thì mình cũng sẵn sàng thôi, không ngại gì cả, không chỉ với nhà đầu tư Trung Quốc mà với tất cả các nhà đầu tư khác cũng vậy. Mình phải chủ động chứ.
Còn vốn đầu tư cho lĩnh vực giao thông hiện tại thì có rất nhiều nguồn khác nhau, vốn của Trung Quốc là phần rất nhỏ. Đầu tư ODA lớn nhất cho Việt Nam, trong đó có ngành cho giao thông, thì Nhật Bản là số một, rồi đến các nhà đầu tư, nhà tại trợ khác chứ còn Trung Quốc chỉ rất nhỏ.
Ý kiến bạn đọc
VIỆC TRUNG QUỐC CẤM DNNN CỦA HỌ ĐẤU THẦU DỰ ÁN MỚI TẠI VN ĐÂY LÀ TÍN HIỆU TỐT
Trong thời gian vừa qua các doanh nghiệp của họ tham gia đấu thầu trong nhiều lãnh vực, phần lớn họ được trúng thầu do họ bỏ giá đấu thầu quá thấp, hậu quả chúng ta đã nhận thấy nhiều tuyến đường quốc lộ, một số tuyến đường ở các thành phố lớn như Hà nội, thành phố Hồ chí Minh vv…họ đã trúng thầu do bỏ giá đấu thầu quá thấp, nên đã kéo dài thời gian thi công, chất lượng không đảm bảo, không hoàn thành đúng tiến độ. Do bức xúc của người dân và qua phản ánh của dư luận báo chí trong việc đi lại khó khăn, chất lượng kém, Lãnh đạo Bộ giao thông qua kiểm tra đồng ý điều chỉnh lại dự toán hổ trợ bù thêm chênh lệch giá vật liệu, họ mới tiếp tục thi công để hoàn thành đưa vào sử dụng. Trong lãnh vực y tế cũng vậy họ bỏ giá thuốc thấp để tham gia đấu thầu và được trúng thầu, điều đó chắc chắn chất lượng thuốc sẽ không đảm bảo trong việc điều trị cho bệnh nhân. Một điều hết sức chú ý không lợi cho việc sử dụng lao động nhân công tại chổ của nước ta, đa phần các doanh nghiệp của họ trúng thầu tại Việt nam không chỉ có các chuyên gia mà họ đưa sang, mà hầu hết họ đều sử dụng lao động phổ thông của nước họ vào tham gia các dự án, không sử dụng lao động phổ thông tại Việt nam, đây là điều hết sức thiệt thòi cho người lao động của nước ta, và đây cũng chính là điều hết sức khó khăn cho các cấp chính quyền ở địa phương trong thời gian vừa qua, trong công tác quản lý hành chính, quản lý nhân hộ khẩu đối với người lao động nước ngoài là người Trung quốc, chưa kể những thương lái là người Trung quốc mua nông sản của người nông dân đã để lại hậu quả tổn thất thiệt hại khó lường hết được cho nông dân trong thời gian vừa qua, đang tiềm ẩn nguy cơ không ổn định an ninh chính trị trật tự an toàn xã hội ở các địa phương, thực tế đã xãy ra ở một số tỉnh như Thanh hóa, Nghệ an vv…Đó là những điều cần phải suy nghĩ.
MINH TRÍ