Hiện tượng "ngủ bất thình lình" kéo dài trong từ vài giờ đồng hồ đến cả mấy ngày, tùy trường hợp. Chưa ai có thể giải thích hiện tượng kỳ lạ này và chính phủ Kazakhstan thì hình như cũng chẳng mấy hứng thú quan tâm, tìm hiểu.
"Bệnh ngủ bất thình lình" gây ảo giác lên cả một số trẻ em trong thị trấn. Những đứa trẻ kể lại chúng đã nhìn thấy những vật thể như ngựa bay, người tám mắt, hay rất nhiều vòi voi...
Do chính phủ đã thất bại trong việc tìm ra nguyên nhân, người ta bắt đầu nghĩ đến những giả thuyết đậm tính thêu dệt như... có yếu tố người ngoài hành tinh. 
Cũng có ý kiến cho rằng đây là hậu quả của việc sinh sống gần mỏ uranium đã bị bỏ hoang từ thời Xô viết.
Người khác lại nghĩ nhiều trường hợp "ngủ bất thình lình" trong số này là do stress với cuộc sống ở Kalachi. Tuy nhiên, ngay cả những người ngoài ghé thăm các gia đình trong thị trấn cũng rơi vào "lưới ngủ".
Một giả thuyết khác được đưa ra: Người dân ở đây mắc chứng "narcolepsy" - tên y học cho chứng bệnh ngủ rũ. Nhưng căn bệnh này chỉ chiếm 0.03 dân số thế giới, lý gì tất cả các bệnh nhân của bệnh này lại tập trung ở Kalachi?
Sau một năm rưỡi, vẫn chưa ai hiểu chuyện gì xảy ra với thị trấn bé nhỏ và người dân nơi đây vẫn kẹt trong ác mộng rằng họ có thể lăn đùng ra ngủ bất cứ lúc nào và rất lâu sau mới tỉnh.
