Luật BHXH mới: Người lao động được lợi gì?

Phóng viên: Ngoài những nhóm đối tượng tham gia theo quy định hiện hành, Luật BHXH mới sẽ bổ sung những đối tượng nào?

- Ông Nguyễn Đăng Tiến:

 

Có 3 nhóm đối tượng được bổ sung: Người lao động (NLĐ) làm việc theo hợp đồng từ đủ 1 tháng đến dưới 3 tháng; NLĐ không chuyên trách ở xã, phường, thị trấn; NLĐ là công dân nước ngoài làm việc tại Việt Nam. Đối vớiBHXH tự nguyện thì mở rộng đối tượng tham gia theo hướng không khống chế tuổi trần tham gia. Cũng cần nói rõ thêm quy định BHXH bắt buộc với NLĐ làm việc theo hợp đồng thời hạn từ đủ 1 tháng đến dưới 3 tháng và NLĐ là công dân nước ngoài vào làm việc tại Việt Nam sẽ có hiệu lực từ ngày 1-1-2018.

Người lao động làm thủ tục tại cơ quan BHXH TP HCM Ảnh: HOÀNG TRIỀU

Có ý kiến cho rằng nhóm đối tượng làm việc từ 1 đến dưới 3 tháng thường ít khi được ký hợp đồng và các cơ quan quản lý nhà nước cũng không thể quản lý. Vậy thì cơ sở nào để cơ quan BHXH yêu cầu người sử dụng lao động (NSDLĐ) đóng BHXH cho họ?

- Thực tế, khi kiểm tra việc chấp hành pháp luật lao động tại các doanh nghiệp (DN), chúng tôi phát hiện không ít trường hợp dù công việc ổn địnhnhưng NSDLĐ vẫn không giao kết hợp đồng hoặc chỉ giao kết hợp đồng dưới 3 tháng để né tránh nghĩa vụ nộp BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệpcho NLĐ. Để khắc phục tình trạng này, sắp tới sẽ có cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa các ngành có liên quan, đặc biệt là giữa ngành LĐ-TB-XH, ngành thuế, tổ chức Công đoàn và BHXH. Chắc chắn quy định này sẽ khả thi khi có hiệu lực vào đầu năm 2018.

Hiện nay, nhiều NLĐ cho rằng rất thiếu thông tin về việc DN có đóng BHXH cho họ hay không, không ít trường hợp chỉ phát hiện DN nợ BHXH khi chủ bỏ trốn…

- Luật BHXH mới đã bổ sung quyền cho NLĐ như được quản lý sổ BHXH, được cơ quan BHXH và NSDLĐ định kỳ cung cấp thông tin... Ngoài ra, luật cũng quy định cụ thể trách nhiệm của NSDLĐ định kỳ 6 tháng phải niêm yết công khai thông tin về việc đóng BHXH; hằng năm niêm yết công khai thông tin đóng BHXH do cơ quan BHXH cung cấp. Điều này sẽ giúp NLĐ kịp thời nắm bắt được tình trạng đóng BHXH của mình. Riêng tại TP HCM, hiện nay, cứ 6 tháng một lần, NLĐ có thể tra cứu thông tin về quá trình đóng BHXH của mình tại địa chỉ: c13.bhxhtphcm.gov.vn hoặc trực tiếp liên hệ cơ quan BHXH quận, huyện để được thông tin.

Tình trạng DN nợ, chiếm dụng, trốn đóng BHXH xảy ra tràn lan hiện nay gây thiệt thòi quyền lợi cho NLĐ nhưng Luật BHXH hiện hành chưa có chế tài hiệu quả. Vậy Luật BHXH sửa đổi có những thay đổi gì để khắc phục?

- Bên cạnh việc đưa vào luật điều khoản truy cứu trách nhiệm hình sự hành vi vi phạm pháp luật về BHXH, luật mới cũng trao thêm cho cơ quan BHXH nhiều quyền hạn hơn, như: quyền yêu cầu NSDLĐ xuất trình sổ lao động, bảng lương, thông tin, tài liệu liên quan đến việc đóng, hưởng BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp; được cơ quan đăng ký DN cấp giấy chứng nhận đăng ký, giấy phép hoạt động, giấy chứng nhận hoạt động hoặc quyết định thành lập để thực hiện đăng ký lao động, tham gia BHXH, BHYT; được cơ quan thuế cung cấp mã số thuế của NSDLĐ, cung cấp thông tin về chi phí tiền lương…

Ngoài ra, cơ quan BHXH còn được giao thêm chức năng thanh tra chuyên ngành về việc đóng và xử lý vi phạm về BHXH. Song song đó, cơ quan BHXH có quyền công khai trênphương tiện truyền thông về vi phạm của NSDLĐ và tổ chức Công đoàn có quyền khởi kiện hành vi vi phạm pháp luật về BHXH.

Tôi nghĩ rằng với các giải pháp nêu trên cùng sự phối hợp đồng bộ giữa các cơ quan, ban - ngành sẽ góp phần đáng kể nhằm kéo giảm và tiến đến xỏa bỏ tình trạngnợ đọng BHXH gây thiệt thòi cho NLĐ như hiện nay.