Theo đánh giá của Phó Thủ ướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh, trong những năm gần đây, phía Hoa Kỳ liên tục nêu vấn đề về chính sách thị thực của ta gây khó khăn cho việc xin thị thực và nhập cảnh vào Việt Nam của công dân Hoa Kỳ, đặc biệt là sau khi Luật Nhập cảnh, xuất cảnh, quá cảnh và cư trú của người nước ngoài tại Việt Nam được Quốc hội thông qua năm 2014.
Trong các tiếp xúc ở nhiều cấp với ta, Bộ Ngoại giao Hoa kỳ và Đại sứ quán Hoa kỳ tại Hà Nội tiếp tục nêu những khó khăn sau khi Việt Nam triển khai thực hiện Luật nhập xuất cảnh 2014, theo đó, công dân Hoa Kỳ chỉ được cấp thị thực nhập cảnh ngắn hạn 03 tháng và không được gia hạn thời gian lưu trú. Trong khi đó, công dân Việt Nam xin thị thực Hoa Kỳ với mục đích du lịch, công tác, hội nghị… ngắn hạn, Hoa Kỳ luôn cấp thị thực có giá trị nhập cảnh nhiều lần trong vòng 01 năm và được lưu trú mỗi lần nhập cảnh tối đa 06 tháng, đối với sinh viên Việt Nam thì thời hạn tạm trú được kéo dài phù hợp với xác nhận tư cách sinh viên, nghiên cứu sinh (I-20) do các trường đại học cấp.
Phía Hoa Kỳ cho rằng, chính sách thị thực của Việt Nam đối với công dân Hoa Kỳ không tương xứng với chính sách thị thực mà Hoa Kỳ dành cho công dân Việt Nam và quan hệ giữa hai nước. Trong số 11 nước đang đàm phán Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) với Hoa Kỳ, chỉ duy nhất Việt Nam cấp thị thực ngắn hạn 03 tháng cho công dân Hoa Kỳ, các nước khác đều miễn thực theo thỏa thuận song phương (theo chương trình Visa waiver program –VWP) hoặc miễn đơn phương cho công dân Hoa Kỳ với thời gian lưu trú 90 hoặc 180 ngày.
Để tránh việc Hoa Kỳ rút ngắn thời hạn thị thực cấp cho công dân Việt Nam và được sự đồng ý của Thủ tướng Chính phủ, ngày 15.7.2015, Cục Lãnh sự - Bộ Ngoại giao đã có công hàm thông báo sẵn sàng đàm phán một thỏa thuận dưới dạng trao đổi công hàm ngoại giao về việc cấp thị thực có thời hạn đến 1 năm cho công dân hai nước.
Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh nhấn mạnh, Chính phủ báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho phép đàm phán, ký kết thỏa thuận quốc tế với Hoa Kỳ dưới dạng công hàm trao đổi (Hoa Kỳ chỉ thực hiện trao đổi công hàm ngoại giao đối với những thỏa thuận về cấp thị thực, ví dụ: trao đổi công hàm song phương với Nga, Trung Quốc, Ấn Độ, Bra-xin). Mục đích chính của việc ký kết điều ước quốc tế này với phía Hoa Kỳ nhằm tạo điều kiện cho công dân Việt Nam được nhập xuất cảnh Hoa Kỳ thuận lợi hơn. Mặt khác, việc ta tăng thời hạn thị thực cấp cho công dân Hoa Kỳ lên 01 năm cũng sẽ góp phần thúc đẩy hợp tác kinh tế - thương mại, đầu tư với Hoa Kỳ; tuy nhiên vẫn đảm bảo an ninh vì quy trình cấp thị thực vẫn giữ nguyên theo quy định của mỗi nước.
“Việc nâng thời hạn thị thực sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho công dân Hoa Kỳ có nhu cầu nhập xuất cảnh Việt Nam nhiều lần trong vòng 01 năm, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động thương mại đầu tư và đặc biệt là du lịch của Hoa Kỳ tại Việt Nam, phù hợp với chủ trương của Chính phủ trong việc khuyến khích thu hút khách du lịch nước ngoài vào Việt Nam.” - Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh nhấn mạnh.
Tại phiên họp, đa số các ý kiến đồng tình với đề xuất của Chính phủ. Chủ tịch Hội đồng dân tộc Ksor Phước cho biết, ông đồng tình nên sớm nâng thời gian thị thực xuất nhập cảnh theo tờ trình Chính phủ nêu. Ông Phước nhấn mạnh: “Vì bây giờ chúng ta hội nhập toàn diện với tất cả các nước. Hơn nữa, Việt kiều của ta hiện có hơn 4 triệu người ở Mỹ. Đây là lực lượng có tiềm lực về khoa học, tài chính, kiến thức nên việc nâng thời gian thị thực là cần thiết”.
“Đối với Việt Kiều có quốc tịch Việt Nam, hiện ta đã có chính sách miễn thị thực khi về nước. Ngoài ra, gia đình như vợ, chồng, con cái cũng được miễn nếu có quốc tịch, giấy tờ, CMND được cấp tại Việt Nam” – Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh nói thêm.
