Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ Daniel Russel: Mỹ ủng hộ Nhật phòng vệ tập thể

Ủng hộ Nhật đóng góp cho ổn định

. Hiện nay ở Nhật, một trong những vấn đề tranh cãi là quyết định nới lỏng các hạn chế tự áp đặt đối với quyền phòng vệ tập thể. Ông có thể nêu rõ lập trường về vấn đề này?

 

. Liệu có hợp lý khi nói chính phủ Mỹ xem quyết định nới lỏng các hạn chế tự áp đặt này là nhân tố tích cực về nâng cao quan hệ đồng minh?

+ Chúng tôi trông đợi đây sẽ là nhân tố tích cực và thúc đẩy các lợi ích của Mỹ thông qua tác dụng khiến Nhật trở thành nước đóng góp tích cực hơn cho ổn định trong khu vực. Xây dựng quan hệ đối tác an ninh Mỹ-Nhật vốn đã vững mạnh là lợi ích tốt nhất của Mỹ, Nhật và các nước trong khu vực.

Lực lượng phòng vệ Nhật tập trận đổ bộ trên đảo Amami Oshima (Nhật) hôm 22-5. Ảnh: KYODO

. Khi đến thăm Nhật, Tổng thống Obama nói điều 5 Hiệp ước An ninh Nhật-Mỹ sẽ áp dụng cho quần đảo Senkaku/Điếu Ngư… Đây là tuyên bố không mới của Mỹ nhưng do chính tổng thống Mỹ đưa ra. Điều gì khiến chính phủ Mỹ quyết định như vậy?

+ Vào tháng 4, khi chúng tôi đang trong giai đoạn cuối cùng lên kế hoạch cho chuyến thăm Nhật của Tổng thống Obama, tôi nhận thấy dù có nhiều tuyên bố (cam kết Mỹ bảo vệ Senkaku/Điếu Ngư) của cấp bộ trưởng và thấp hơn của Mỹ nhưng nhiều người ở Nhật, trong đó có báo chí dường như vẫn hoài nghi đây có phải là lập trường của chính phủ Mỹ hay không. Cũng có thể cảm nhận nhiều người bên ngoài Nhật có một số hoài nghi như vậy.

Nước lớn hay nhỏ đều phải theo quy tắc

. Theo khảo sát các chuyên gia chính sách ở 10 nước và vùng lãnh thổ ở châu Á-Thái Bình Dương của Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế (Mỹ), đa số hoan nghênh chiến lược xoay trục của Mỹ. Chỉ có các chuyên gia Trung Quốc (TQ) cho rằng chiến lược quá đối đầu với TQ. Dù Mỹ từng khẳng định chiến lược không nhắm đến TQ nhưng TQ không tin. Có gì sai ở đây?

+ Một câu chuyện lan truyền giữa các quan chức TQ và có lẽ là lan truyền giữa người dân TQ là mục tiêu của Mỹ nhằm ngăn chặn TQ. Có giả thuyết cho rằng Mỹ đang sử dụng “các quyền lực đầy ma lực” để gây phiền phức TQ. Thực tế không như vậy.

Không một nước nào, cường quốc nào nỗ lực nhiều hơn Mỹ để tạo điều kiện cho TQ phát triển ổn định và thịnh vượng. Dù đó là việc TQ gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới, khối G20 hay bất kỳ ví dụ nào khác, Mỹ đều tìm cách bảo đảm tiếng nói của TQ được lắng nghe trên các diễn đàn quốc tế và khu vực.

Những gì chúng tôi yêu cầu đáp lại để giúp định hình các quy tắc đã từng cho phép TQ phát triển và thịnh vượng là TQ phải chấp nhận nguyên tắc và quy tắc ràng buộc các nước lớn, mạnh cũng như các nước nhỏ và yếu.

Đó là thông điệp chúng tôi gửi đến TQ về một số thách thức và vấn đề đang tồn tại trong khu vực… Đây là vấn đề lương tri.

Liệu TQ có quyền di chuyển giàn khoan cùng với rất nhiều tàu hải cảnh, tàu quân sự, tàu hải quân hay không? Vấn đề chúng ta đều hỏi là liệu đây có phải là ý tưởng hay, điều này có hợp lý không, tại sao lại diễn ra trong thời kỳ khu vực đang rất căng thẳng và trong khi các nhà lãnh đạo TQ từng nhiều lần tuyên bố cam kết bảo vệ môi trường hòa bình?

Liệu TQ có cần thiết phải bất ngờ triển khai giàn khoan trong vùng biển mà Việt Nam xem là vùng đặc quyền kinh tế của mình hay không?...

LÊ LINH