Thời gian gần đây, nhiều điểm bán hàng chấp nhận thanh toán bằng thẻ vẫn cố tình làm trái quy định của Ngân hàng Nhà nước (NHNN), thu thêm phụ phí giao dịch bằng thẻ khiến nhiều khách hàng không đồng tình.
Theo quy định thanh toán không dùng tiền mặt, chủ thẻ có quyền sử dụng thẻ để thanh toán tiền hành hóa, dịch vụ mà không bị phân biệt giá so với thanh toán bằng tiền mặt, không phải trả thêm tiền hoặc thu phí. Trường hợp đơn vị chấp nhận thẻ nâng giá hàng hóa, dịch vụ hoặc phân biệt giá khi nhận thanh toán bằng thẻ so với thanh toán bằng tiền mặt hoặc yêu cầu trả thêm phụ phí... thì chủ thẻ có quyền khiếu nại, yêu cầu tổ chức phát hành thẻ tra soát.
Tuy nhiên trên thực tế, nhiều tổ chức, cá nhân vẫn “phớt lờ” quy định trên, trong giao dịch vẫn thu thêm của khách hàng phụ phí giao dịch thẻ (khoảng 2%) trong các thanh toán hàng hóa. Khi người tiêu dùng thắc mắc về khoản phí này thì các chủ cửa hàng giải thích: Ngân hàng thu phí của điểm chấp nhận thẻ quá cao nên để bù lại, họ thu phí cà thẻ từ người mua hàng hóa.
Theo một số ngân hàng, do chủ thẻ Visa, MasterCard… thanh toán tiền mua hàng bằng tiền vay của ngân hàng, không trả lãi suất trong vòng 45 ngày nên ngân hàng không sinh lời trong khoản thời gian này. Trong khi đó, ngân hàng đã kết nối với các tổ chức thẻ quốc tế, Công ty CP Dịch vụ thẻ SmartLink, Công ty CP Chuyển mạch tài chính quốc gia Việt Nam (Banknetvn) và phải chi trả một khoản phí cho các đầu mối này.
Mặt khác, khi người tiêu dùng mua hàng hóa và dùng thẻ hàng A (nơi phát hành thẻ) để thanh toán qua POS của ngân hàng B (nơi thanh toán) tức là ngân hàng B chuyển tiền vào tài khoản của bên bán hàng ngay trong ngày. Sau đó, ngân hàng B mới đòi lại tiền từ ngân hàng A. Do đó, khi lắp đặt POS tại các cửa hàng, NH thường đưa ra điều kiện thu phí 2%/doanh số bán hàng để trang trải các chi phí liên quan, đồng thời thu về một khoản lợi nhuận nhất định.
Đại diện Vụ Thanh toán Ngân hàng Nhà nước cho biết, đây là thực tế và cũng là thách thức của cơ quan quản lý trong việc đẩy mạnh thanh toán không dùng tiền mặt ở Việt Nam. Theo ông, vấn đề là bản thân các cửa hàng, các điểm bán hàng chưa thực sự hiểu những thuận lợi từ việc chấp nhận thanh toán thẻ. Ông cho rằng, người dân nên từ chối không mua hàng tại những đơn vị như vậy. "Điều này sẽ khiến các điểm bán hàng tự hiểu, việc thu phụ phí là mất khách hàng", ông nói.
Đồng tình với quan điểm này, ông Nguyễn Hữu Phúc – Giám đốc Trung tâm thẻ Ngân hàng Sài Gòn Thương Tín (Sacombank) - giải thích thêm: “Điểm bán hàng có thể phải trả một ít phí nhưng ngược lại, họ sẽ được tăng doanh số bán hàng nhờ nguồn khách lớn và ổn định do ngân hàng cung cấp, đặc biệt là khách hàng thẻ tín dụng được nhà băng cấp hạn mức tiêu dùng để kích cầu. Ví dụ như Sacombank, hiện đã hợp tác với nhiều điểm bán hàng những chương trình giảm giá sốc, mua trả góp lãi suất 0% và nhờ vậy, doanh số của họ cải thiện rất nhanh”, ông Phúc nói.
Bên cạnh đó, theo ông, những người bán hàng, các đơn vị chấp nhận thẻ nên xem đây như một chi phí phụ, giúp họ giảm bớt nhân công, việc kiểm đếm cũng như rủi ro về tiền mặt.
Đại diện của Sacombank khuyến cáo thêm: “Nếu các chủ thẻ bị yêu cầu trả phí khi thanh toán có thể phản ánh với ngân hàng phát hành thẻ. Từ đó, ngân hàng này cũng như tổ chức chấp nhận thanh toán như Visa hay MasterCard sẽ có biện pháp chế tài với họ qua chương trình chống thu phụ phí”.
Bổ sung chế tài mạnh
Để giải quyết tình trạng chủ cửa hàng thu phí qua giao dịch bằng thẻ, mới đây, NHNN đã ban hành quy chế phát hành, thanh toán, sử dụng và cung cấp dịch vụ hỗ trợ hoạt động thẻ. Theo đó, nếu ngân hàng phát hiện chủ cửa hàng thu phí thì phải dừng ký hợp đồng thanh toán thẻ trong thời hạn 1 năm. Trường hợp chủ cửa hàng tái phạm thì không được phép ký hợp đồng thanh toán thẻ 3 -5 năm.
Đặc biệt, NHNN đề nghị bổ sung quy định xử phạt từ 30 - 50 triệu đồng đối với hành vi phân biệt giá trong thanh toán thẻ, thu phí từ chủ thẻ đối với các giao dịch thanh toán không đúng quy định pháp luật. Trường hợp đơn vị chấp nhận thẻ vi phạm quy định này, tổ chức thanh toán thẻ chấm dứt hợp đồng và yêu cầu đơn vị chấp nhận thẻ bồi thường thiệt hại hoặc áp dụng các biện pháp thích hợp khác theo điều khoản cam kết giữa hai bên.
NHNN cũng phối hợp với các tổ chức thẻ quốc tế Visa, MasterCard để xử lý hiện tượng thu phí của các điểm chấp nhận thẻ này. Ngoài ra, NHNN nước còn yêu cầu ban chỉ đạo phát triển POS tại các tỉnh, thành phố phối hợp với cơ quan thuế, quản lý thị trường, Sở Công Thương...và các NH trên địa bàn tiến hành kiểm tra, yêu cầu điểm chấp nhận thẻ không được thu phí. Riêng ngân hàng phải chịu trách nhiệm khi để cho các điểm chấp nhận thẻ thu phí của khách hàng./.
