Nhà báo Hoàng Hường: Thưa ông Lê Quang Bình, ông có đồng ý với phân tích của ông Nguyễn Trần Bạt không? Từ góc độ tổ chức dân sự, ông có suy nghĩ gì?
Ông Lê Quang Bình: Tôi chia sẻ với quan điểm của ông Bạt. Trong công tác điều hành đất nước, vai trò của cơ quan công quyền vô cùng quan trọng. Làm thế nào để chúng ta có được những người có năng lực thực sự, có tầm nhìn và tài đức để điều hành đất nước là vô cùng quan trọng.
Những việc diễn ra vừa qua cho thấy chất lượng của cán bộ, của giáo dục có rất nhiều vấn đề. Đó là một trong những nguyên nhân dẫn đến các hệ quả xã hội như vừa nêu trên.
Tôi muốn nói thêm về những nguyên nhân khác, từ góc độ của tôi, cũng rất quan trọng: trong năm 2013 Việt Nam đã có hoạt động vô cùng quan trọng là sửa Hiến pháp. Tôi đánh giá cao Nghị quyết của Quốc hội đề cập đến việc để người dân tham gia vào quá trình vận hành đất nước.
Cá nhân tôi cho rằng quá trình tham vấn sửa đổi Hiến pháp đã có một tác động to lớn là tạo ra một đợt sinh hoạt chính trị sâu rộng và cần thiết trên cả nước.
Tôi tin rằng đó là một bước đi đúng đắn. Khi người dân được tham gia thảo luận các vấn đề cốt yếu của đất nước như Hiến pháp, không chỉ giúp những người làm luật hiểu hơn tâm tư nguyện vọng của người dân mà còn giúp người dân hiểu hơn đất nước mình; nâng cao nhận thức của người dân.
Tôi cho rằng quản lý/điều hành đất nước không chỉ là nhiệm vụ của Nhà nước, mà còn là của người dân. Hiến pháp cũng quy định người dân có quyền tham gia vào việc quản lý/điều hành đất nước.
Nhưng, để làm được điều đó, chúng ta cần có một cơ chế cho các tổ chức dân sự và phi chính phủ phát triển mạnh mẽ độc lập, vì một trong những chức năng chính của các tổ chức này là bảo vệ người dân và các nhóm yếu thế; đồng thời phản hồi cho Nhà nước những chính sách đã phù hợp chưa?
Tôi muốn nhấn mạnh thêm việc quản lý xã hội không thể chỉ bằng luật pháp, mà rất cần các giá trị đạo đức và giá trị nhân văn. Tôi cho rằng đây là vấn đề Việt Nam cần đẩy mạnh hơn nữa.
 |
| Ông Lê Quang Bình. Ảnh Lê Anh Dũng |
Nhà báo Hoàng Hường:Khi chúng ta nói về ổn định xã hội và quyền con người, chắc hẳn chúng ta đề cũng đề cập đến trách nhiệm của những người liên quan, là cơ quan dân cử, là các nhà quản lý. Xin ông Nguyễn Sỹ Cương cho ý kiến?
Ông Nguyễn Sỹ Cương:Tôi đồng ý với một nhận định của một số người cho rằng người dân bất an trước những hiện tượng của xã hội. Người dân mất phương hướng, mất niềm tin khi phó thác số phận của họ cho Nhà nước, giống như khi có bệnh thì phó thác hoàn toàn vào bác sĩ, muốn có cuộc sống yên ổn thì phó thác hoàn toàn cuộc sống đó cho chính quyền lo. Khi đến bệnh viện không có được kết quả xét nghiệm chính xác, đang ở thì lũ lụt kéo tới, bất an là đương nhiên. Bởi vì người dân hoàn toàn phó thác cho Nhà nước chứ họ không thể tự lo được.
 |
| Ông Nguyễn Sỹ Cương. Ảnh Lê Anh Dũng |
Có Bộ trưởng chẳng biết mình là ai?
Nhà báo Hoàng Hường: Tôi lại nghĩ khác, khi một người lãnh đạo nhận cương vị, cũng đồng thời nhận sự tin tưởng và mong đợi của người dân. Khi cuộc sống có sự bất ổn, sinh mạng hay nhân phẩm người dân bị ảnh hưởng, Như vậy là người lãnh đạo không làm tròn trách nhiệm, vai trò của mình, và người dân cần có một người để chịu trách nhiệm?
Ông Nguyễn Trần Bạt: Tôi chỉ xin góp thêm một vấn đề vào chuỗi mà tôi nói lúc nãy. Nguyên nhân thứ ba của sự rối loạn xã hội hiện nay là chúng ta không xây dựng nổi một hệ thống trách nhiệm, hay nói cách khác, có những mối quan hệ và trách nhiệm không rõ ràng, hết sức lơ mơ đối với nhiệm vụ của mình.
Ngay như các bộ trưởng cũng không rõ về mặt trách nhiệm. Tôi thấy rất nhiều bộ trưởng nói cái này đã trình Chính phủ, trình Thủ tướng Chính phủ. Tôi nghĩ rằng tất cả mọi người đều dồn trách nhiệm lên Thủ tướng.
 |
| Ông Nguyễn Trần Bạt. Ảnh: Lê Anh Dũng |
Xã hội không nhận thức được rõ ràng sự phân công trách nhiệm trong cấu trúc nội các thông qua việc cái gì cũng xin ý kiến Chính phủ và Thủ tướng chính phủ, không rõ trách nhiệm của bộ trưởng.
Một xã hội mà hệ thống của nó không thể xác định ngay lập tức kẻ phải giơ đầu chịu báng khi có sự cố thì làm gì có trách nhiệm mà vận hành đất nước.
Một vài tiếng đồng hồ sau khi phát động chiến tranh Iraq là tài sản của Saddam Husein bị phong tỏa ngay lập tức trên toàn thế giới. Độ nhạy của việc chỉ rõ địa chỉ và mức độ của các giải pháp quản lý xã hội phải đến mức như thế. Chúng ta không có!
Ở đây có anh Cương là Ủy viên thường trực một ủy ban của Quốc hội, cần phải đề nghị với Nhà nước, đề nghị với Đảng việc cấp bách đầu tiên là phải xây dựng hệ thống trách nhiệm hành chính.
Chúng ta phải hành chính hóa, kinh tế hóa, văn hóa hóa tất cả trách nhiệm được gọi là trách nhiệm chính trị. Nếu chỉ dừng lại trách nhiệm chính trị thì xã hội không đủ năng lực, không đủ quyền lực và không đủ khát vọng để thảo luận.
(Còn nữa)
Tuần Việt Nam
