Cả thế giới sửng sốt

Không phải tiệc tùng hoành tráng hay những món quà đắt giá, nhà đồng sáng lập mạng xã hội Facebook Mark Zuckerberg đánh dấu sự kiện con gái đầu lòng chào đời bằng một thông báo: Dùng 99% cổ phần của anh trong công ty Facebook để làm từ thiện.

Hàng chục tỉ USD làm từ thiện

Hôm 1-12, tỉ phú Zuckerberg và vợ là tiến sĩ vật lý Priscilla Chan đăng tải lên Facebook ảnh chụp với cô con gái Maxima kèm lá thư dài 2.220 từ có tiêu đề “Thư gửi con gái chúng tôi”.

Trong thư, hai vợ chồng công bố thành lập Quỹ Sáng kiến Chan Zuckerberg với mục đích phát triển năng lực và sự bình đẳng của con người, bao gồm 4 lĩnh vực then chốt là chữa trị bệnh tật, kết nối Internet, xây dựng cộng đồng và đáp ứng nhu cầu học tập. “Chúng tôi biết đây chỉ là đóng góp nhỏ so với tất cả nguồn lực và tài năng đang đầu tư vào những lĩnh vực này nhưng chúng tôi muốn làm những gì có thể bên cạnh những người khác” - lá thư viết.

Vợ chồng ông Mark Zuckerberg và con gái Max Ảnh: Reuters

Theo Ủy ban Chứng khoán và Hối đoái Mỹ (SEC), Zuckerberg đang nắm giữ 419 triệu cổ phiếu của Facebook, mạng xã hội lớn nhất thế giới. Tính đến chốt phiên giao dịch ngày 1-12 thì số tiền mà tỉ phú 31 tuổi cam kết đổ vào dự án từ thiện nói trên vào khoảng 44,3 tỉ USD, theo đài CNN. Bước đầu, ông bố trẻ dự định quyên góp tối đa 1 tỉ USD (giá trị cổ phiếu) cho 1 năm trong vòng 3 năm tới.

Vợ chồng nhà Zuckerberg không phải là gương mặt lạ lẫm trong hoạt động thiện nguyện, với 1,6 tỉ USD quyên tặng tính đến nay. Quỹ Sáng kiến Chan Zuckerberg cũng là bước tiếp nối Quỹ Bill và Melinda Gates. Tri ân cặp đôi trẻ tuổi, ông Gates và vợ viết trên Facebook: “Chúng ta có thể tự tin về điều này: Max và mọi đứa trẻ chào đời hiện nay sẽ lớn lên trong một thế giới tốt hơn. Như lời hai bạn nói: “Hạt giống đã gieo sẽ nảy mầm”, lòng tốt của các bạn sẽ cho kết quả ngọt trong những thập niên tới”.

Nhà đầu tư huyền thoại Warren Buffett cũng hết lời khen ngợi: “Sự kết hợp giữa trí óc, đam mê và nguồn lực quy mô lớn sẽ thay đổi cuộc sống của hàng triệu người. Thay mặt các thế hệ tương lai, tôi cảm ơn họ”.

“Cam kết cho đi”

Bản thân Zuckerberg khi mới 26 tuổi đã ký “Cam kết cho đi”, một chương trình mời gọi những cá nhân và gia đình giàu nhất thế giới chia sẻ một nửa gia tài hoặc hơn cho mục đích thiện nguyện. Được tỉ phú Warren Buffett và vợ chồng nhà sáng lập Microsoft Bill và Melinda Gates phát động vào năm 2010, “Cam kết cho đi” hiện ghi tên của 138 cá nhân và cặp đôi đến từ 15 quốc gia. Tuổi đời của những tỉ phú giàu lòng hảo tâm này trải dài từ 31 (Mark Zuckerberg) đến 100 (David Rockefeller) và họ quyên góp tiền bạc để xóa đói giảm nghèo, cứu trợ thảm họa, giáo dục, y tế và nghiên cứu bệnh tật.

Xét về tuổi tác, Zuckerberg quyết định cho đi phần lớn tài sản khi còn khá trẻ. Người sáng lập Microsoft ở vào tuổi 45 khi ông cùng vợ lập Quỹ Bill và Melinda vào năm 2000. Nghĩa cử quyên tặng toàn bộ cổ phần trong Công ty Berkshire Hathaway được ông Buffett cam kết vào năm 2006 khi ông 76 tuổi.

Chưa hết, chỉ vài ngày trước thông báo chấn động trên, Zuckerberg cũng tuyên bố tham gia Quỹ Liên minh năng lượng đột phá do tỉ phú Gates sáng lập tại Hội nghị Thượng đỉnh về biến đổi khí hậu tại Paris - Pháp. Với mục đích hỗ trợ sản xuất và sử dụng năng lượng sạch, nỗ lực mới nhất của ông Gates có thể thu hút hàng tỉ USD từ danh sách dài những cái tên đình đám: Giám đốc điều hành Jack Ma của Công ty Thương mại điện tử Alibaba, Chủ tịch Meg Whitman của Tập đoàn công nghệ HP, nhà sáng lập Tập đoàn Virgin Ric-hard Branson…

Dự án của nhà Zuckerberg nhận được rất nhiều phản hồi tích cực nhưng không phải là tất cả. Một bài bình luận đăng trên báo Guardian (Anh) hôm 1-12 khơi lại vấn đề: “Từ thiện có thể thay đổi xã hội? Nếu có, tất cả mọi người đều được hưởng?”.

Một mặt thừa nhận sự ra tay của các tỉ phú ngày càng giúp ích cho việc nghiên cứu, qua đó cứu mạng hàng triệu người, mặt khác bài báo nhấn mạnh: “Điều này đồng nghĩa với việc người giàu vẫn có thể mua cho mình thứ tương lai mà họ muốn, bất kể ý định của họ vì người khác đến cỡ nào”. Bài báo dẫn chứng rằng chính Zuckerberg cũng đang tạo ra bất bình đẳng khi trong số hơn 10.000 nhân viên của Facebook có tới 68% là nam giới và chỉ có vỏn vẹn 50 người da đen.

“Dòng đời” của những người giàu có cũng bị chỉ trích, như nhà bình luận người Mỹ gốc Nigeria Teju Cole chỉ ra: “Ban đầu, họ ủng hộ những chính sách tàn bạo, tới lúc trung niên thì lập quỹ từ thiện để rồi được tôn vinh lúc xế chiều”.