Ngày 13-6, Mạng lưới Sông ngòi Việt Nam (VRN) đã gửi UBND tỉnh Đồng Nai, Ủy ban Khoa học Công nghệ - Môi trường của Quốc hội và Hội đồng Thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM) ý kiến phản biện hai dự án thủy điện Đồng Nai 6 và 6A. Đây là các ý kiến phản biện từ các nhà khoa học là thành viên VRN cũng như nhiều viện - trường và chuyên gia của Vườn Quốc gia (VQG) Cát Tiên - nơi sẽ chịu ảnh hưởng trực tiếp từ 2 dự án.
Nói dối
Khu vực thực hiện dự án không có dân cư nên không cần di dân, tái định cư, đây là yếu tố được chủ đầu tư cho là ưu điểm lớn nhất của dự án. Tuy nhiên, khu vực không có dân cư này lại chính là VQG. Để thực hiện mục tiêu bảo tồn, nhà nước đã phải tốn rất nhiều kinh phí di dời dân ra ngoài ranh giới vườn. Theo VRN, nếu những nhược điểm này trở thành ưu điểm để xét duyệt dự án sẽ mở ra một phong trào xây dựng thủy điện trong các VQG, khu bảo tồn để… khỏi di dân, tái định cư .
Bôi xấu
Chưa kể, loài hoa trà Camellia longii vừa được các nhà khoa học Viện Sinh thái học Miền Nam phát hiện và thu thập ngay trong vùng dự án thủy điện Đồng Nai 6A và đến thời điểm hiện tại, khu vực này vẫn được xem là nơi duy nhất trên thế giới lưu giữ nguồn gien quý giá này. Những đánh giá khoa học của cộng đồng quốc tế khẳng định VQG Cát Tiên là trung tâm đa dạng sinh học cao của thế giới thuộc tiểu vùng bảo tồn sinh thái khẩn cấp (Quỹ Bảo tồn thiên nhiên hoang dã (WWF) xếp hạng năm 2001), nằm trong hệ sinh thái Trường Sơn - một trong 200 vùng sinh thái quan trọng thế giới được Liên minh Bảo tồn thiên nhiên thế giới IUCN xếp loại, là vùng chim đặc hữu Đông Nam Á (FFI xếp hạng năm 2003) với nhiều loài quý hiếm và có giá trị toàn cầu. Ấy thế nhưng vì lợi ích riêng, chủ đầu tư không ngần ngại quay lưng lại chê tài nguyên đất nước nghèo nàn, thậm chí chà đạp lên các giá trị của thiên nhiên bằng cách vẽ nó thành những bức tranh xám màu với chỉ đá và đất trống!
Thiệt hại cho đất nước
Tổng công suất của cả 2 dự án thủy điện là 241 MW. Với giả thiết là công trình vận hành hoàn hảo như báo cáo thì so với quy hoạch phát triển điện lực quốc gia giai đoạn 2011 - 2020 có xét đến năm 2030 thì công suất này chỉ chiếm 0,321% (tới năm 2020) và 0,061% (tới năm 2030) tổng công suất quy hoạch. VRN nhận định phần đóng góp điện năng của 2 dự án này không đáng kể trong khi phần tác hại về môi trường, xã hội và sinh thái là quá lớn, không thể đánh đổi. Công suất này hoàn toàn có thể thay thế bởi các dự án năng lượng bền vững khác. Chẳng hạn, chỉ riêng tỉnh Bình Thuận, hiện nay đã có các dự án điện gió với tổng công suất 1.300 MW, hơn 6 lần công suất 2 dự án thủy điện Đồng Nai 6 và 6A.
Từ đó, VRN kiến nghị các cơ quan chức năng không nên cho triển khai 2 dự án thủy điện Đồng Nai 6, 6A và loại khỏi quy hoạch thủy điện trên sông Đồng Nai do thiệt hại đánh đổi quá lớn, không thể bù đắp.
| Thiếu khả thi Ngày 13-6, bên hành lang Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN-MT) Nguyễn Minh Quang cho biết thông qua kết quả làm việc của Hội đồng Thẩm định báo cáo ĐTM và khảo sát thực tế tại hiện trường 2 dự án thủy điện Đồng Nai 6 và 6A, hội đồng nhận thấy báo cáo ĐTM của các dự án này chưa thuyết phục, thiếu tính khả thi do chưa làm rõ được một số vấn đề về môi trường cũng như biện pháp giảm thiểu những tác động xấu của các dự án đến VQG Cát Tiên và môi trường ở hạ du. Bộ TN-MT đã có văn bản trả lại hồ sơ và đề nghị chủ đầu tư bổ sung, làm rõ. T.Dũng |
TẠI SAO MỘT TẬP ĐOÀN KHÔNG CÓ ĐỦ NĂNG LỰC VỀ TÀI CHÍNH LẠI ĐƯỢC CÁC BỘ NGÀNH TRUNG ƯƠNG HẾT SỨC ƯU ÁI Một là dự án thủy điện Đồng nai 6&6A do Tập đoàn Đức long Gia lai làm chủ đầu tư, Đối với dự án này các nhà khoa học, dư luận xã hội chính quyền và người dân địa phương không đồng tình, báo chí đã phán ánh rất nhiều thời gian khá lâu, nhưng các bộ ngành trung ương qua theo dõi như Bộ Công thương, Bộ tài nguyên môi trường, Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn rất ủng hộ Tập đoàn Đức long được triển khai dự án. Không phủ nhận đóng góp tích cực của thủy điện cho phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, nhưng là những công trình can thiệp lớn đến các dòng sông, các dự án thủy điện đã và đang có những tác động tiêu cực lớn đến môi trường - sinh thái của các lưu vực sông, đến sinh kế của người dân, an toàn cộng đồng, an ninh nước và an ninh lương thực, do vậy không thể phát triển thủy điện bằng mọi giá. Hai là không biết tại sao Dự án nâng cấp mở rộng đường Hồ chí Minh ( quốc lộ 14) rất nhiều gói thầu trên tuyến đường này Bộ Giao thông vận tải đều giao cho Tập đoàn Đức long làm chủ đầu tư. Cụ thể cuối năm 2010, Dự án mở rộng, nâng cấp Quốc lộ 14, đoạn từ km 817 đến km 887, thuộc địa phận tỉnh Đắk Nông và đoạn đường Quốc lộ 14 từ thị xã Đồng Xoài - tỉnh Bình Phước đến giáp ranh với tỉnh Đăk Nông đều do Tập đoàn Đức Long - Gia Lai làm chủ đầu tư theo hình thức BOT bắt đầu triển khai thi công. Thế nhưng, khúc “dạo đầu” khá hoành tráng ấy cũng chỉ kéo dài được vài tháng thì tiến độ thi công dự án bắt đầu rơi vào tình trạng ì ạch, đến nay không tiếp tục triển khai thi công khiến tuyến giao thông huyết mạch qua địa bàn tỉnh trở nên nhếch nhác. Chính vì vậy đã gây ra nhiều vụ tai nạn trên đoạn đường đang thi công này. Theo phương án ban đầu, dự án đã được Chính phủ phê duyệt với tổng mức đầu tư là 1800 tỷ đồng, quy mô mặt đường rộng 21m. Tuy nhiên, chỉ mới vừa thi công được 2 tháng thì đã tạm ngưng để điều chỉnh quy mô vì nguồn vốn đầu tư vượt khả năng của chủ đầu tư. Vì không có khả năng tài chính để gỡ khó cho chủ đầu tư , tỉnh Đăk Nông và tỉnh Bình Phước đã đề nghị Bộ Giao thông vận tải cho phép thu hẹp điều chỉnh lại quy mô dự án từ cấp 3 đồng bằng thành cấp 3 miền núi, từ 21 m xuống 12 m mặt đường với tổng mức đầu tư 1.100 tỷ đồng. Đến tháng 11/2011, chủ đầu tư mới bắt đầu khởi động lại dự án bằng việc đàm phán, ký hợp đồng với các nhà thầu. Thế nhưng, sau một thời gian thi công theo kiểu cầm chừng, đến tháng 5/2012, đã có 8/10 gói thầu chính thức ngưng hẳn hoạt động. Các chủ thầu quyết “đình công”, chấp nhận lãng phí nhân công, để không máy móc vì chủ đầu tư không thanh toán khối lượng theo cam kết. Điển hình như Công ty TNHH xây dựng Vạn Thành (Đắk Lắk) đã thi công khối lượng khoảng 4 tỷ đồng, nhưng vẫn chưa được Tập đoàn Đức Long thanh toán kinh phí theo cam kết. Theo các nhà thầu thì khi ký hợp đồng kinh tế về việc thi công xây dựng công trình, chủ đầu tư đã thống nhất nếu khối lượng thi công đạt từ 2-3 tỷ đồng thì sẽ thanh toán 70% giá trị. Vậy mà sau khi thi công đủ và vượt hạn mức, các đơn vị thi công yêu cầu thanh toán khối lượng thì chủ đầu tư lại nhiều lần cố tình tránh né, không thanh toán. Với năng lực tài chính như vậy nhưng Bộ giao thông vận tải tiếp tục giao một số đoạn đường khác làm chủ đầu tư, cụ thể : Sáng 9.6, Bộ GTVT và Tập đoàn Đức Long Gia Lai đã khởi công dự án nâng cấp, mở rộng đường Hồ Chí Minh (QL14) đoạn TP.Pleiku - cầu 110 (giáp tỉnh Đắk Lắk) dài gần 60 km. Công trình có tổng vốn đầu tư gần 1.800 tỉ đồng, do Tập đoàn Đức Long Gia Lai làm chủ đầu tư theo hình thức hợp đồng BOT. Đồng bào các dân tộc tây nguyên rất vui mừng, tuy nhiên qua theo dõi rất lo lắng đơn vị Tập đoàn đức long Gia lai làm chủ đầu tư không biết dự án khởi công không biết lúc nào sẽ hoàn thành đưa vào sử dụng. Nếu năng lực tài chính và uy tín của chủ đầu tư như vậy, liệu có đủ khả năng nguồn lực tài chính để triển khai dự án nâng cấp mở rộng đường Hồ chí Minh ( QL 14) đoạn thành phố Pleiku – cầu 110 thực hiện đúng như cam kết không? Với khả năng thực tế hiện nay của Tập đoàn Đức long Gia lai, đề nghị các Bộ ngành Trung ương hết sức cân nhắc chọn Nhà đầu tư trong việc triển khai các dự án hết sức quan trọng của quốc gia. MINH TRÍ