- Thỏa thuận trao đổi lao động giữa Nga và VN được ký năm 2008 trong chuyến thăm Nga của Chủ tịch Nước Nguyễn Minh Triết và được QH Nga phê duyệt vào tháng 11 vừa qua.
Thỏa thuận này đặt ra khuôn khổ pháp quyền cho người lao động, đặc biệt nhấn mạnh về tư cách pháp lý của lao động nhập cư, đảm bảo quyền lợi và các quyền tự do, sự bảo vệ của pháp luật và an ninh cá nhân phù hợp với pháp luật của nước chủ nhà. Như bạn cũng biết, vừa qua hàng trăm lao động VN bị bắt giữ tại Nga (có lẽ nên dùng từ khác hơn là từ "bắt giữ" - cười) là do đa số họ vi phạm luật pháp di cư của Nga.
Tôi đã tiếp xúc với nhiều đại diện cơ quan hữu trách của Nga và VN, tất cả đều mong muốn tình trạng lao động bất hợp pháp phải giảm đi. Nhiều doanh nghiệp và người lao động VN mong muốn làm việc tại thị trường Nga một cách đàng hoàng, do đó thỏa thuận nói trên đặt khuôn khổ pháp quyền, tạo điều kiện cho họ hoạt động thuận lợi.
Người lao động VN đến Nga tuân theo luật của nước chủ nhà và ngược lại, công dân Nga đến VN cũng làm như vậy thì không có vấn đề gì. Trong các cuộc tiếp xúc của tôi với người lao động VN có xưởng, chợ tại Mátxcơva và nhiều nơi khác ở Nga, chính họ nói rằng không muốn sự có mặt của lao động bất hợp pháp tại các xưởng, chợ của mình, bởi điều đó gây khó khăn rất lớn cho họ.
Năm nay, chúng ta đã chứng kiến một ví dụ rõ ràng của sự hợp tác giữa người lao động và doanh nghiệp hai nước. Tháng 10 vừa qua, Trung tâm thương mại văn hóa Hà Nội - Mátxcơva đã được khai trương tại Mátxcơva, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp VN đủ cơ sở vật chất dễ dàng hơn trong việc làm thủ tục giấy tờ làm việc hợp pháp tại Nga.
Tôi hy vọng rằng thỏa thuận nói trên sẽ là nền tảng để đưa người lao động VN đến Nga một cách đàng hoàng, thuận lợi. Vấn đề này đã được trao đổi tại các cuộc gặp lãnh đạo cấp cao nhất giữa hai nước trong chuyến thăm VN hồi tháng 11 của Tổng thống Vladimir Putin.
Tôi phải nói rằng nhiều lao động VN đến Nga và tuân thủ đúng luật pháp của Nga đều được chủ các doanh nghiệp khen là có thái độ làm việc tốt, cần cù và chịu khó.
- Đại sứ đánh giá thế nào về lĩnh vực hợp tác quân sự quốc phòng giữa hai nước? Đâu là những điểm sáng trong năm qua và những năm tới?- Một trong những lĩnh vực quan trọng của sự hợp tác Việt-Nga là hợp tác quân sự - kỹ thuật. Trong đó, tôi muốn đặc biệt nhấn mạnh rằng, sự hợp tác này được thực hiện hoàn toàn phù hợp với luật pháp quốc tế và không nhằm chống lại nước thứ ba. Tôi tin rằng, sự hợp tác đó đóng vai trò chủ chốt trong mối quan hệ Việt-Nga trong những năm tiếp theo. Ngày 7.11, Nga đã bàn giao cho VN chiếc tàu ngầm đầu tiên.
Trước đó - hồi tháng 5, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng khi thăm Nga đã đến Kaliningrad - nơi tàu ngầm đầu tiên của VN lúc đó đang được thử nghiệm. Theo tôi được biết, chiếc tàu ngầm Kilo đầu tiên sắp về đến biển Đông. Kế hoạch bàn giao những chiếc tàu ngầm tiếp theo sẽ diễn ra suôn sẻ và tôi không nghe nói đến bất cứ trục trặc nào.
- Hợp tác trong lĩnh vực năng lượng có ý nghĩa như thế nào đối với Nga nói riêng và Việt-Nga nói chung, thưa Đại sứ?- Cốt lõi của hợp tác Việt - Nga trong lĩnh vực năng lượng là ngành công nghiệp dầu khí. Mọi người đều biết liên doanh Vietsovpetro trong 3 thập kỷ hoạt động trên thềm lục địa miền Nam VN đã khai thác được 207 triệu tấn "vàng đen", góp phần quan trọng vào công tác đảm bảo an ninh năng lượng của VN.
Hiện diện tại VN còn có các công ty dầu khí khác của Nga như Gazprom, Rosneft, Lukoil. Sự kiện quan trọng trong năm qua là việc bắt đầu khai thác khí công nghiệp tại các lô 05-2 và 05-3. Đáng chú ý, Petrovietnam nằm trong số ít các đối tác nước ngoài của các nhà dầu lửa Nga tham gia khai thác lòng đất của chúng tôi. Việc cung cấp dài hạn cho VN khí tự nhiên hóa lỏng từ các địa phương của Siberia và vùng Viễn Đông có thể trở thành một hướng đi hợp tác song phương có nhiều triển vọng.
Ngoài ra, một hướng quan trọng khác trong hợp tác năng lượng Việt-Nga là tạo ra năng lượng hạt nhân tại VN với sự hỗ trợ của Tập đoàn Rosatom. Các tổ chức chuyên ngành của Nga hiện đã đi đến giai đoạn kết thúc công tác chuẩn bị luận chứng kinh tế kỹ thuật cho dự án Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1.
Chúng tôi không chỉ hỗ trợ xây dựng nhà máy điện hạt nhân đầu tiên mà còn giúp các bạn đào tạo chuyên gia, phát triển mảng khoa học năng lượng hạt nhân. Nga cũng cam kết chuyển giao công nghệ hiện đại và an toàn nhất cho VN trong lĩnh vực này.
