Lãi suất còn phải hạ tiếp

 Thưa ông, ngày 25.3, NHNN đã có quyết định hạ LS với tất cả các LS điều hành 1% và hạ trần LS huy động ngắn hạn 0,5%. Ông có đánh giá như thế nào về động thái mới này?

- Theo tôi, quyết định hạ LS của NHNN là cần thiết và hợp lý trong thời điểm hiện tại để kéo mặt bằng LS xuống, nhất là LS cho vay đối với các DN, giúp nền kinh tế vượt qua khó khăn.

Việc giảm LS huy động 0,5% với kỳ hạn dưới 12 tháng cũng cần được cân nhắc dưới nhiều khía cạnh khác nhau. Liệu việc giảm LS huy động có tác động thế nào tới giảm mặt bằng LS cho vay mới là đối tượng chính, còn LS huy động chỉ là công cụ. Quan điểm cá nhân tôi kỳ vọng LS cho vay sẽ giảm 1-2%. Tuy nhiên, để LS cho vay giảm xuống thì cần độ trễ nhất định, khoảng từ 1-3 tháng. LS cho vay bình quân hiện từ 13-15%/năm. LS huy động được giảm ở các kỳ hạn dưới 1 năm, nhưng nó sẽ có tác động đến LS huy động ở tất cả các kỳ hạn của NH.

Sau một khoảng thời gian nó sẽ kéo mặt bằng LS tiền gửi xuống, khi mặt bằng LS huy động hạ xuống thì LS cho vay có thể sẽ được kéo xuống theo. Bên cạnh đó, trong nguồn vốn của các NH có các khoản tiền gửi thanh toán, tiền gửi không kỳ hạn và kỳ hạn dưới 1tháng có LS chỉ 2%/năm. Trong điều hòa vốn nội bộ NH, để giảm chi phí huy động vốn xuống thì các NH cần tăng tỉ lệ tiền gửi thanh toán, tiền gửi không kỳ hạn cao lên. Nếu lượng tiền gửi không kỳ hạn tăng cao và NH có thể sử dụng được một phần trong lượng tiền gửi vãng lai đó để cho vay thì chi phí vốn của NH có thể giảm  và từ đó giúp NH có thể cho vay ra với LS thấp hơn. Trên cơ sở đó, tôi kỳ vọng LS cho vay ra sẽ xuống còn 11-13%/năm.

Sau quyết định hạ LS này, liệu LS huy động còn có thể giảm được tiếp hay không?

- Theo tôi, LS huy động sẽ còn hạ thêm khoảng 1%, nhưng còn phụ thuộc vào diễn biến của thị trường. Nếu điều kiện về lạm phát cho phép thì nên giảm xuống nữa. Lạm phát trong tháng 3 đã âm 0,19% so với tháng 2 cũng là cơ sở để NHNN ra quyết định hạ LS. Từ giờ đến cuối năm còn 3 quý, nếu lạm phát được kiểm soát chặt chẽ thì LS tiền gửi nên giảm xuống để hạ LS cho vay. Giảm chi phí vốn vay của DN, thúc đẩy sản xuất mới là mục tiêu chính. Công thức lý tưởng nhất là 5-7-10, tức là lạm phát được kiểm soát ở mức 5% thì LS huy động là 7%/năm, và LS cho vay là 10%/năm. Tuy nhiên, đây là điều rất khó. Tôi cho rằng nếu kiểm soát tốt, lạm phát ở mức 6% thì LS huy động 7%/năm hoàn toàn khả thi.

Một số ý kiến cho rằng, lạm phát xuống thấp thời gian qua do tình hình khó khăn, tổng cầu của nền kinh tế sụt giảm. Như vậy, nếu tiếp tục duy trì chính sách để đưa lạm phát xuống thấp hơn nữa có thích hợp hay không, thưa ông?

- Điều hành chính sách vĩ mô luôn phải cân bằng tăng trưởng và lạm phát. Trong bối cảnh hiện nay của nền kinh tế thì tăng trưởng thậm chí còn cần ưu tiên hơn. Nền kinh tế Việt Nam còn non trẻ, cần tốc độ tăng trưởng hợp lý, ít nhất là trên 5%/năm. Để có tốc độ tăng trưởng kinh tế như vậy thì cũng phải chấp nhận một tỉ lệ lạm phát nào đó. Theo tôi, lạm phát ở 1 con số, dưới 10% là chấp nhận được. Chính vì thế, để đưa lạm phát xuống mức 5% là vô cùng khó.

Trong trường hợp lạm phát ở mức 7-8% như dự báo thì việc đẩy mặt bằng LS xuống nữa là rất khó. Tuy nhiên, khi đó NHNN cũng không nhất thiết phải điều chỉnh tăng LS huy động để đạt LS thực dương. Ví dụ, nếu lạm phát đạt khoảng 8% thì các NH vẫn có thể giữ tiền gửi của người dân với LS 7%/năm, thực âm 1%. Nhiều nền kinh tế trong một số hoàn cảnh cũng phải chấp nhận LS thực âm. Với Việt Nam cũng vậy, cần chấp nhận LS thực âm trong ngắn hạn trong điều kiện cụ thể của nền kinh tế.Hơn nữa, với các kênh đầu tư khác như CK thì lình xình, BĐS đóng băng, còn vàng rủi ro cao. Thị trường ngoại hối ổn định. Như vậy, cũng không có kênh đầu tư nào quá hấp dẫn để kéo lượng tiền gửi lớn ra khỏi hệ thống NH. Trong khi đó, tiết kiệm vừa an toàn lại vẫn đảm bảo cho người gửi một khoản thu nhập ổn định.