Lãnh đạo Mỹ - Trung Quốc họp bàn về vấn đề Biển Đông

Tổng thống Obama và Chủ tịch Tập sẽ có buổi hội đàm riêng kéo dài 90 phút bên lề hội nghị thượng đỉnh về an ninh hạt nhân tại thủ đô Washington vào ngày 31.3, theo The New York Times (Mỹ) ngày 29.3.

Chủ tịch Tập có thể cam kết sẽ không tăng cường quân sự hóa ở những đảo nhân tạo Bắc Kinh bồi đắp phi pháp trên Biển Đông; đổi lại Tổng thống Obama có thể nhất trí không tiếp tục điều tàu chiến và máy báy quân sự tuần tra ở Biển Đông, giáo sư Shi Yinhong, chuyên ngành quan hệ quốc tế thuộc Đại học Nhân dân Trung Quốc nhận định.

Hải quân Mỹ đã tiến hành hai đợt tuần tra đảm bảo “tự do hàng hải”, áp sát các đảo, đá của Việt Nam trên Biển Đông đang bị Bắc Kinh đang chiếm đóng phi pháp. Nhiều thượng nghị sĩ Mỹ trong các phiên họp Quốc hội gần đây đề xuất Hải quân Mỹ nên tăng cường các hoạt động như thế này.

Bà Colin Willett, Phó Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ phụ trách vấn đề Đông Á và Thái Bình Dương ngày 29.3 bác bỏ luận điệu của Trung Quốc cho rằng Bắc Kinh không quân sự hóa Biển Đông, theo trang tin The Straits Times (Singapore) ngày 29.3.

Trung Quốc luôn ngang ngược cho rằng hoạt động bồi đắp đảo và xây dựng sơ cở hạ tầng trên những đảo nhân tạo ở quần đảo Trường Sa của Việt Nam là nhằm mục đích dân sự, nhưng bà Willett nói: “Chúng ta không cần những cơ sở bảo vệ thường dân, hỗ trợ ngư dân hay giám sát thời tiết như thế này”.

Bà Willett nói thêm: “Những đường băng mà họ xây được thiết kế để phục vụ  cho máy bay ném bom chiến lược, chứ không phải máy bay vận tải dùng để cứu trợ nhân đạo. Chúng tôi luôn chứng kiến cảnh quân đội Trung Quốc dùng điện đàm thách thức, xua đuổi các tàu và máy bay nước ngoài đang hoạt động trên Biển Đông”.

Trong khi đó, Giáo sư Si nhận định với những hành động xây dựng, cải tạo đá, đảo trên Biển Đông, Trung Quốc muốn “buộc các quốc gia châu Á láng giềng và Mỹ phải chấp nhận nguyên trạng mới trên Biển Đông”.

Bà Willett tiết lộ trong buổi hội đàm với Chủ tịch Tập, Tổng thống Obama sẽ bày tỏ quan ngại trước những hành động của Trung Quốc đang làm leo thang căng thẳng ở Biển Đông.

Nhà phân tích Douglas H. Paal thuộc Viện Hòa bình Quốc tế Carnegie Endowment (Mỹ) nhận định: “Nếu Trung Quốc cam kết kềm chế các hoạt động ở Biển Đông thì Mỹ cũng sẽ kềm chế hoạt động quân sự ở vùng biển này”.

Theo The New York Times, một số chuyên gia chính sách ngoại giao giấu tên ở Trung Quốc đã phản đối chính sách bành trướng trên Biển Đông của Chủ tịch Tập. Họ cho rằng việc này sẽ khiến Trung Quốc tự cô lập và các nước láng giềng châu Á ngày càng xa lánh Bắc Kinh, thắt chặt quan hệ với Mỹ.