Biển đông nóng tại Hội thảo VN học

Theo GS-TSKH Vladimir Kolotov (đHTHQG St.Petersburg, Nga), phân tích những yêu sách hiện nay của Trung Quốc (TQ) ở biển đông có thể nhận thấy TQ có xu hướng ngày càng tăng cưọng áp lực tại khu vực. Điều này chỉ bất lợi cho TQ. Sự thể hiện của một số quốc gia ASEAN cũng cho thấy TQ càng đơn phương kiểm soát biển đông càng tạo nên phản ứng mạnh từ khu vực đồng thời giúp cho Mỹ gia tăng ảnh hưởng.

GS Kolotov cho rằng, hiện khu vực đông Nam Á đang trở thành nơi mà các cưọng quốc, đặc biệt là Mỹ và TQ, đều muốn tăng ảnh hưởng. "Những tác động của ván cọ này sẽ có ảnh hưởng và giá trị chiến lược không chỉ cho khu vực mà còn cho cả thế giới". Tuy nhiên, VN từng có kinh nghiệm trong việc này và cũng nổi tiếng vì có truyền thống bảo vệ chủ quyền của mình đến cùng trước mỗi cuộc ngoại  xâm.

GS đỗ Tiến Sâm (Viện Nghiên cứu TQ) nhận định nguy cơ tiềm ẩn mất ổn định ở biển đông sẽ làm gián đoạn hợp tác kinh tế vịnh Bắc bộ mở rộng theo sáng kiến của TQ. Nội hàm của khái niệm "mở rộng" trong hợp tác kinh tế vịnh Bắc bộ mở rộng thực chất là biển đông. Vì vậy hợp tác này chỉ được triển khai thuận lợi và đạt hiệu quả mong muốn khi khu vực này duy trì được cục diện hòa bình và ổn định. Tuy nhiên việc TQ tiến hành các hoạt động gây hấn nhằm khẳng định trên thực tế "đường lưỡi bò" đã và đang làm gia tăng nguy cơ gây mất ổn định ở biển đông.

Tất cả các nước ASEAN đều có quyền lợi

Theo PGS-TSKH Trần Khánh (Viện Nghiên cứu đông Nam Á), mặc dù chỉ có 4 quốc gia ASEAN là VN, Philippines, Malaysia và Brunei có tranh chấp trực tiếp tại biển đông nhưng các quốc gia khác trong ASEAN đều có quyền lợi trong vấn đề này. Indonesia,  Singapore, Thái Lan, Campuchia là những nước chia sẻ lợi ích to lớn cả về kinh tế và chiến lược, nhất là trong tự do thương mại và an ninh quốc phòng. Ngay với Myanmar - quốc gia không nằm trên bọ biển đông thì đây cũng là con đường thông thương hàng hải thuận lợi nhất cho nước này trong phát triển quan hệ kinh tế. Tương tự, Lào cũng sẽ có những lợi ích lớn trong sử dụng lợi thế chiến lược của biển đông.

Phân tích những yêu sách hiện nay của TQ ở biển đông có thể nhận thấy TQ có xu hướng ngày càng tăng cưọng áp lực tại khu vực   GS-TSKH Vladimir Kolotov (đHTHQG St.Petersburg, Nga)

Tranh chấp biển đông leo thang không chỉ làm đe dọa lợi ích các quốc gia ASEAN tuyên bố chủ quyền ở vùng biển này mà còn làm xấu đi môi trường hợp tác và phát triển, đặc biệt là quan hệ của ASEAN với các nước thành viên, với các đối tác bên ngoài mà trước hết là TQ. Các quốc gia ASEAN, nhất là các nước có liên quan trực tiếp dù không muốn cũng phải gia tăng chi phí cho quốc phòng. Vì vậy làm tổn hại đến đầu tư phát triển kinh tế, đồng thời làm gia tăng nghi ngọ, lo ngại về an ninh do xu hướng chạy đua vũ trang tăng lên.

PGS Khánh phân tích, sự tham gia của ASEAN và hòa giải mâu thuẫn ngăn ngừa xung đột ở biển đông cùng lúc đạt được 2 mục đích: góp phần quan trọng hiện thực hóa Cộng đồng chính trị an ninh ASEAN (APSC) và tránh cho ASEAN và các nước thành viên rơi vào vòng xoáy của cạnh tranh địa chính trị của các nước lớn, duy trì vai trò trung tâm của mình trong một cấu trúc khu vực mới đang định hình. Góp phần củng cố môi trường hợp tác và an ninh khu vực, trong đó chủ quyền quốc gia - dân tộc của các quốc gia thành viên ASEAN được tôn trọng.

Theo ông, mặc dù đã có những nỗ lực không mệt mọi trong việc định chế hóa về vấn đề biển đông nhưng hiện nay ASEAN đang đứng trước những thách thức mới trong đàm phán hướng tới một Bộ quy tắc ứng xử trên biển đông (COC). "Do vậy, hơn lúc nào hết ASEAN cần đồng thuận để từ đó có những quyết sách và hành động chính trị hợp thời thúc đẩy COC. Có như vậy ASEAN mới có lý do để tồn tại và phát triển", ông Khánh khẳng định.

Ng.Phong