Ông Hoàng Minh Tuấn - Chủ tịch HđQT Công ty CP Nam Tiến nêu bức xúc như trên tại Hội thảo Phát triển thủy điện nhọ và kiến nghị từ doanh nghiệp (DN) do Phòng Thương mại & Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức sáng 12/7.
Giá bán điện thấp khiến các DN thủy điện nhọ ngán ngẩm
Theo quy hoạch phát triển điện từ nay đến 2025, lượng công suất đặt tăng thêm chừng 30.000 MW vào năm 2015 và đến 2020, công suất hệ thống cũng phải thêm 50.000-60.000 MW. Như vậy, tổng vốn đầu tư cho ngành điện đến 2020 ước khoảng 50 tỉ USD. Trung bình mỗi năm ngành điện phải bọ ra khoảng 5-6 tỉ USD cho phát triển nguồn chưa kể phát triển điện lưới.
PGS.TS đàm Xuân Hiệp - Tổng thư ký Hội Điện lực Việt Nam, Hiệu trưởng trường đH Điện Lực cho rằng, chính vì giá điện ở Việt Nam còn thấp và "bị nén" quá mức dẫn đến thị trường điện bị "méo mó".
Nguyên nhân chính, theo PGS.TS. Hiệp là ngành điện luôn trong tình trạng "đói" vốn. Về lý thuyết, giá điện hợp lý bằng chi phí biên dài hạn. Song theo tính toán, giá điện ở nước ta mới xấp xỉ 60-70% chi phí- biên dài hạn. Cụ thể, giá điện trung bình đang ở mức 5 cents bán cho các hộ dân dụng, gần đây mới tăng lên 6,5 cents, trong khi chi phí biên dài hạn là 8-9 cents.
Cũng vì giá thấp nên thời gian trả nợ (vay vốn ngân hàng) thưọng phải kéo dài. Do đó, nhiều ngân hàng khó có thể chấp nhận. Chưa kể hầu hết các ngân hàng ở Việt Nam về lực rất yếu, trong khi các ngân hàng nước ngoài gần như chưa vào cuộc (nếu có thì họ cũng tìm cách "tạo sức ép"). Như vậy, để có vốn cho đầu tư phát triển điện chỉ còn mỗi cách là tăng giá điện.
Còn ông Trần Viết Ngãi - Chủ tịch Hiệp hội Năng lượng Việt Nam thì nói thẳng, thị trường điện đã bắt đầu thực hiện thị trường bán buôn cạnh tranh nhưng thực tế chưa hề có thị trường cạnh tranh nào. "Thực chất chỉ có mỗi đơn vị thực thi là EVN, một người vừa đóng vai "bán" vừa đóng vai "mua" thì cạnh tranh với ai?" - ông Ngãi đặt câu họi.
Ngay như hợp đồng mua bán điện giữa các nhà máy phát điện độc lập và EVN cũng thế, trước đây các nhà đầu tư thủy điện nhọ muốn có giấy phép thủ tục đầu tư thì buộc phải ... ký đại với mức giá thấp khoảng 400-500 đồng/kwh. Nhưng nay, khi giá điện bán buôn đã lên 800-900 đồng/kwh, giá điện lên cao rồi nhưng giá mua điện của các nhà máy thủy điện nhọ vẫn chưa được điều chỉnh.
Cũng cho rằng, các nhà máy thủy điện nhọ đang bị "bắt chẹt" khi phải bán cho EVN với giá rất rẻ, ông Hoàng Minh Tuấn - Chủ tịch HđQT Công ty CP Nam Tiến bức xúc, "mỗi lần đàm phán giá bán điện cho EVN không dưới 3 lần, mà nếu không bán cho EVN thì bán cho ai, vì có mỗi EVN là nhà mua buôn điện duy nhất!".
Ngay như mỗi đợt tăng giá điện thêm 5 hay 10% nhưng thực chất chỉ là tăng giá cho EVN chứ các nhà máy phát điện độc lập chẳng được "lợi hay thêm đồng nào". "Mua rẻ bán đắt" song EVN vẫn liên tục "than lỗ", chỉ khổ cho các DN thủy điện nhọ chúng tôi".
Với mức giá điện thấp như vậy, PGS.TS đàm Xuân Hiệp trần tình, lợi nhuận do đó sẽ không thể tích lũy hoặc tích lũy không đủ cho tái đầu tư. để có nguồn vốn cho đầu tư phát triển điện chỉ còn mỗi cách tăng giá điện!.
"Cần phá bọ độc quyền ngành điện và cố gắng đến năm 2015 thì làm được điều đó chứ không nên kéo dài tới năm 2020", ông đỗ Văn An - Công ty CP Quan hệ quốc tế đầu tư và phát triển nhâÌn mạnh.
Về cơ chế giá mua điện đối với các nhà máy thủy điện nhọ, ông Phạm Công Nhân - Chủ tịch Hội DN Hà Giang cũng đề xuất, đối với các nhà máy thủy điện có đường dây tải điện từ nhà máy đến điểm đấu nối từ 3 km trở lại, thì ngành điện mua theo giá quy định chung. Nếu điểm đấu nối xa hơn từ 3km trở lên thì cứ 1km ngành điện mua tăng giá lên từ 0,7-1% theo giá chung. Như thế, sẽ giảm bớt khó khăn thiệt thòi cho các nhà máy điện ở xa đường dây quốc gia, mà ngành điện không phải bọ tiền ra đầu tư lớn một lần.
Trên cơ sở đó, có 2 việc mà ngành điện phải làm đồng thời khi tăng giá điện: Thứ nhất, cớ cấu lại biểu giá điện và định giá theo thời gian sử dụng. Nhà nước cũng có thể quy định về cơ chế "tự động điều chỉnh giá hằng năm" như một số nước vẫn làm, trong đó giá năm nay (một số dịch vụ nào đó) tự động tăng theo mức tăng của chỉ số tiêu dùng(hoặc chỉ số lạm phát) của năm trước đó….Thứ hai, là tái cấu trúc và cải tổ ngành điện. Cách này phải làm từng bước và có lộ trình.
Ngành điện bản chất là một ngành kinh doanh, mà đặc thù là không thể và không nên độc quyền. Nhu cầu của người mua ngày một tăng, trong khi người bán mà hiện nay chỉ có mình EVN vật vã thì làm sao đủ điện được. Nếu ngành điện phá thế độc quyền thì tư nhân sẽ có khả năng nhảy vào trong bất kỳ lĩnh vực nào của ngành điện từ khâu phát điện, truyền tải, vận hành, phân phối, cung cấp và bán lẻ điện... thế nhưng sự chậm trễ phá thế độc quyền của ngành điện sẽ nảy sinh những vấn đề hệ trọng sau: 1. Tạo nên sự ỉ lại, tạo nên sự độc quyền bao cấp không cần thiết của một thành phần kinh tế quốc doanh "bánh mỳ" còn sót lại trong một nền kinh tế thị trường. 2. Gía điện cứ tăng, sự thiếu hụt điện cứ mãi tiếp tục làm kéo theo sự phát triển không đồng bộ cho nền kinh tế, nhất là cho các doanh nghiệp sản xuất, kéo theo nhiều hệ lụy nhất là làm tăng giá thành sản xuất, là nguyên nhân cộng sinh làm cho sự cạnh tranh hàng hóa trên thị trường thế giới của doanh nghiệp Việt Nam đã khó ngày càng khó hơn. đọi sống của nhân dân ngày một khó khăn, là nguyên nhân gây nên sự tăng lạm phát, bất bình ổn giá cả mỗi khi giá điện cứ tăng. 3. Chất lượng điện năng, sự cố mất điện, sự thiếu hụt trầm trọng vốn để đầu tư vào các khu công nghiệp, nhất là các khu dân cư làm cho chiến lược bất động sản bị bóp chết, bởi vì có đất nhưng không có điện thì dân đâu có thể an cư mà lập nghiệp. Thiếu sự kích cầu, thiếu luật chơi sòng phẳng, các nhà đầu tư vào các khu công nghiệp mọi mệt khi phải xin phụ tải cấp điện, cũng như bị phạt khi kinh doanh gặp khó khăn sử dụng giảm hơn so với công suất đã đăng ký, còn khi sử dụng nhiều giá vẫn cứ thế thậm chí sử dụng càng nhiều giá càng cao?! 4. Sự tổn hao công suất do sự quản lý yếu kém, sự lãng phí tài nguyên, sự tham nhũng, sự điều hành do đại bộ phận lãnh đạo "có hồng nhưng chẳng chuyên", tạo nên những tập đoàn công ty ma đằng sau, công ty gia đình vốn dĩ là một đặc quyền, đặc lợi, trục lợi tham nhũng cố bám lấy doanh nghiệp nhà nước ngày càng tinh vi, trắng trợn và không có thuốc chữa. 5. Nhà nước lại không thể sử dụng công cụ định giá, cũng như những biện pháp chế tài, hoạch định cho EVN đang vốn áp dụng theo cơ chế thị trường vì vậy giá điện ảo đã tăng lên nhiều và thậm chí nhiều lần từ muôn vàn những kẻ hở, sự thiếu minh bạch của những sự điều hành vốn dĩ là quốc doanh quen với lối mòn của nền kinh tế bao cấp đã qúa cũ và lỗi thời! Sự bất hợp lý là ngành điện sử dụng thủy lợi coi như chiếm đến 80-90%, vốn đầu tư các khu dân cư, nhà máy trong những năm gần đây đa số chủ đầu tư bọ ra hầu hết thì tại sao ngành điện vẫn cứ la lỗ là thế nào? 6. Những dư luận báo chí gần đây đã phần nào cho thêm sự thông hiểu sâu sắc vì ông EVN bóp hầu bao, đồng lương của nhân viên, kỹ sư... những người dãi dầm trong mưa nắng, trên thực tế lương của công nhân ngành điện những năm gần đây thấp và không đủ sống... vậy thì sự độc quyền của EVN đã đến lúc phải xem xét lại!
đọ‚ TRÃNH đọ˜C QUYọ€N EVN KHÔNG THọ°C HIọ†N NHIọ†M Vọ¤ THU MUA SẢN LƯọ¢NG Điọ†N. Hiện nay EVN đang độc quyền là người tự đặt ra giá thu mua điện năng của các nhà máy thủy điện, nhiệt điện, khí điện đạm, kể cả thu mua sản lượng điện từ bên ngoài như Trung quốc.... đồng thời Tập đòan cũng là người phân phối bán điện phục vụ cho nhu cầu sản xuất và sinh họat, điều đó dẫn đến độc quyền của EVN, tự đặt ra giá thu mua sản lượng điện có lợi cho ngành mình. để tránh độc quyền của tập đòan điện lực Việt nam EVN, đề nghị nhà nước nên tách nhiệm vụ thu mua sản lượng điện của Tập đòan EVN cho đơn vị khác độc lập quản lý, không trực thuộc tập đòan Tập đòan điện lực Việt nam EVN, chỉ làm nhiệm vụ phân phối bán điện phục vụ cho nhu cầu sản xuất và sinh họat mà thôi.
Trong các thông số để giá điện tăng giá, không biết có ai nghĩ đến thông số thất thoát (hay tổn thất?) không?các nước thì tổn thất cỡ 5% còn EVN thì 10% trong khi điện áp cho các hộ tiêu thụ là 220 volt, trong khi thế giới thì phổ biến cấp điện áp 110 Volt hay 125 Volt, riêng Nhật thì 100Volt, là cấp điện áp mang tính an toàn cho khách hàng và tăng tổn thất cho ngành điện, còn EVN thì ngược lại, giảm tổn thất cho EVN và kém an toàn cho người sử dụng!!! Ngành điện chỉ cần giảm tổn thất thì khọi phải tăng giá điện thậm chí lại có thể giảm nữa (hơi bị khó).
EVN Là độc quyền nên họ thích thế nào mà chả được.
Tôi đồng ý phân tích của Thạc sĩ Mai Xuân Dinh, nhưng Việt Nam thuộc diện chậm đổi mới có tiếng, phải nói rất nhiều lần, mất nhiều năm thì ông EVN mới chấm dứt độc quyền được.
độc quyền hay không tôi nghĩ không do bản thân của EVN mà là ở chủ trương chính sách hay...cơ chế. Cũng như xăng dầu, người ta hay vin vào cái cớ "an ninh năng lượng" để duy trì độc quyền, thế thôi, còn lợi nhuận từ sự độc quyền thì ai cũng biết ...
Các thủy điện nhọ ơi ! EVN và các thủy điện buôn bán điện với nhau theo hợp đồng đã ký kết. Các thủy điện đã ký kết thế nào thì làm thế đó. EVN không có bắt chẹt ai hết.
Ai cũng biết, cũng thấy, cũng bị từng bị sự độc quyền của EVN làm khó dễ, theo các kiểu khác nhau.
Thủy điện thì có gì mà kêu, dân mới khổ nè
Mấy bố thạc sỹ, tiến sỹ chỉ biết nói phét. cứ thử vào làm ngành điện mới biết nỗi khổ của ngành điện. Mấy ông đầu tư thủy điện nhọ chỉ được cái to mồm, sao lúc đàm phán giá điện không la cho to lên với giá đó tôi không đầu tư được. Hay ngoài mục đích đầu tư bán điện ra mấy bố còn mục đích khác như lấy đất, làm du lịch....?
Rõ rồi nha! Dùng thế độc quyền ép người bán giá rẻ, bán lại cho người tiêu dùng giá trên trọi, vậy mà vẫn than lỗ?
Lương bình quân của nhân viên ngành điện có 7,8 triệu đồng à. Vì lương "thấp" nên vị đầu ngành thương nhân viên đến chảy nước mắt nên giọ tìm cách cải thiện đọi sống nhân viên bằng cách tăng giá điện ấy mà. Chứ lỗ thế nào được.
Những năm trước đây ngành Bưu chính độc quyền nên giá cước điện thoại luôn cao ngất ngưởng. Ngày nay các mạng di động mọc lên như nấm, giá cước rẻ thấy mà ham. Thiết nghĩ ngành điện nếu không còn độc quyền thì giá điện sẽ giảm mạnh ngay thôi.