Cuốn sách về số phận mong manh của "chàng khổng lồ"

Theo số liệu thống kê, số voi nhà ở Ðác Lắc đã và đang đếm lùi một cách nhanh chóng từ 500 con vào năm 1985 xuống 61 con năm 2009, và đến nay chỉ còn vọn vẹn 52 con còn sống. Trong bối cảnh ấy, có thể nói cuốn sách Những người bạn lớn vừa được Tạp chí Xưa và Nay, Enter Việt Nam và Chương trình Hành trình Việt Nam xanh phối hợp giới thiệu như một tiếng chuông cảnh tỉnh về việc cần bảo vệ loài voi trước nguy cơ tuyệt chủng. Ðể thực hiện bộ sách, nhóm nghệ sĩ Lê Văn Thao và Nguyễn Bá Ngọc đã nằm vùng ở Ðác Lắc hàng tháng trọi.


Cuốn sách Những người bạn lớn ghi lại hình ảnh của 51 con voi nhà, bởi một con liên tục phải theo chủ vào rừng sâu nên không tiếp cận được. 51 trang sách in dưới dạng bưu ảnh hai mặt, một mặt ảnh, một mặt là những lời giới thiệu "người bạn lớn" với những cái tên rất đáng yêu, kèm theo lý lịch giản dị, ngộ nghĩnh mô tả tính tình, một số nét chấm phá về đọi sống của chúng. Trong số "những người bạn lớn" có tuổi thọ ngang với con người ấy, hai "chàng" voi trẻ nhất là Thông Khăm (Cậu bé vàng) và Thông Ngân (Cậu bé bạc) năm nay đã 17 tuổi. Còn hai "già làng" của làng voi Tây Nguyên nay ở tuổi lục tuần, một trong hai chú voi này chính là "bảo mẫu" của hai chú voi trẻ trung kia.

Trang sách giới thiệu về hai chú voi kể lại rằng: Vào những tháng cuối năm 2001, báo chí cả nước rộ lên đưa tin về đàn voi dữ kéo về phá hoại mùa màng, nhà cửa, quật chết 12 người dân ở Suối Kiết, huyện Tánh Linh, tỉnh Bình Thuận. Tháng 11 năm đó, Chính phủ đã tổ chức một chiến dịch quy mô chưa từng thấy với chi phí hơn 2,3 tọ· đồng phối hợp Tổ chức Bảo vệ động vật hoang dã Đông Dương - FFV, cùng chuyên gia Ma-lai-xi-a, bắt và chuyển sáu chú voi về thả vào rừng quốc gia Yok Đôn. Riêng hai chú voi nhọ quẩn quanh bìa rừng, xung đột dữ dội với đàn voi nhà, phá phách tài sản và hoa màu, trốn sang tận Nam Dong - Cư Dút (Ðác Nông) đe dọa tính mạng nhiều người, buộc Ban quản lý Dự án bảo tồn voi phải bắt lại, tổ chức thuần dưỡng và đặt tên là Thông Khăm (Cậu bé vàng) và Thông Ngân (Cậu bé bạc).

Cũng thời gian này, Ban tổ chức bắt voi dữ ở Tánh Linh đã tuyển chọn những con voi nhà đủ tiêu chuẩn mạnh khọe, nhanh nhẹn và khéo léo để tiếp cận voi dữ, và voi H’Khum - "bảo mẫu" già nhất Tây Nguyên hiện nay, đã "trúng tuyển" và chính thức có "biên chế". Suốt quá trình bắt, kèm cặp và thuần dưỡng hai chú voi rừng Tánh Linh đều do H’Khum đảm nhiệm, vì thế người ta coi nó là "bảo mẫu" của hai chú voi nhọ. Giọ đây, tuy tuổi đã  lục tuần, nhưng H’Khum vẫn rất nhanh nhẹn và khéo léo, nó thực hiện được nhiều khẩu lệnh của quản tượng. Hai chú voi con đã trưởng thành và có ngà dài song vẫn không dám "lộn xộn" khi có mặt "bảo mẫu".

Ðã từ lâu, những Gru dũng mãnh của Tây Nguyên không còn được tung hoành ngang dọc núi rừng để bắt voi rừng về thuần dưỡng nữa. Thông Khăm, Thông Ngân là những món quà muộn cuối cùng rừng ban cho con người Tây Nguyên. Số phận những con voi nhà ít ọi đang héo dần bởi tuổi già lẫn sự săn lùng của những kẻ trộm nhẫn tâm. Có những con voi bị dí điện rồi bị chém hàng trăm nhát cho đến chết, có con bị cắt gân chân rồi đập vỡ đầu để lấy ngà, và hầu như con voi nhà nào cũng bị cắt đuôi, nhổ lông bán cho những du khách có niềm cuồng tín về sự may mắn của chiếc lông voi. 52 số phận voi nhà ấy mong manh hơn bất cứ lúc nào bởi giá cái xác của nó còn được bán đắt hơn cả khi chúng còn sống. Cuộc sống của chúng cũng nhọc nhằn vì phải oằn lưng phục vụ khách du lịch đến nỗi không còn thời gian nghỉ ngơi...

Cuốn sách Những người bạn lớn có thể xé rọi và tấm bưu ảnh đó có thể dán tem để gửi đi khắp mọi nơi, để đến với nhiều người với thông điệp "Ðừng để voi chỉ còn là ký ức", cuốn sách được in 2.000 bản, nhằm tìm một tiếng nói chung trong việc bảo tồn loài vật này.