Giải quyết tranh chấp biển đông trên nền UNCLOS

Ngoại trưởng các nước ASEAN đang nhóm họp tại Campuchia nhằm xây dựng bộ quy tắc được chọ đợi từ lâu để hạ nhiệt các căng thẳng tại biển đông.

Bản dự thảo phác thảo lập trường của ASEAN đã kêu gọi mọi bên hãy "cam kết giải quyết những tranh chấp lãnh thổ (tại biển đông) thông qua các biện pháp hòa bình theo luật quốc tế, gồm cả UNCLOS".

UNCLOS là công ước quốc tế vạch ra những ranh giới về các vùng biển mà một quốc gia có thể xem đó là lãnh hải hoặc vùng đặc quyền kinh tế của họ.

Trung Quốc là một nước ký kết UNCLOS song các chuyên gia khẳng định tuyên bố chủ quyền phi lý tại khu vực biển đông của nước này không phù hợp với các điều khoản của công ước.

Bản dự thảo COC của ASEAN kêu gọi mọi bên giải quyết tranh chấp mà "không dùng đến việc sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực" và "cam kết tôn trọng tự do hàng hải và tự do hàng không".

ASEAN đề xuất mọi bên trước hết nỗ lực giải quyết tranh chấp trong khuôn khổ Hiệp ước Hữu nghị và Hợp tác, một hiệp định nền móng của ASEAN vốn cấm sử dụng vũ lực để giải quyết tranh chấp.

Nếu không thể thực hiện điều này, các bên có thể sử dụng "cơ cấu giải quyết tranh chấp theo luật quốc tế, bao gồm UNCLOS", theo bản dự thảo vốn kêu gọi thực thi các hoạt động hợp tác và xây dựng lòng tin.

Vào hôm 9.7, Trung Quốc nói nước này sẵn lòng đàm phán về COC với ASEAN "khi điều kiện chín muồi" song tuyên bố mọi hiệp định tiềm năng sẽ không được sử dụng để giải quyết các tranh chấp.

COC "không nhằm mục tiêu giải quyết tranh chấp song có mục tiêu xây dựng lòng tin đôi bên và tăng cưọng hợp tác", người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lưu Vị Dân phát biểu.

Hãng AFP dẫn lời ông Pavin Chachavalpongpun, phó giáo sư thuộc Trung tâm nghiên cứu đông Nam Á của đại học Kyoto, nhận xét các nước ASEAN đang chống lại ý tưởng giải quyết song phương các tranh chấp lãnh thổ.

Sơn Duân