Quyền lực người tiêu dùng

Cục Quản lý Nông Lâm Thủy sản Việt Nam vừa tổng hợp danh sách 17 lô hàng củ, quả Trung Quốc xuất sang Việt Nam bị phát hiện vi phạm về an toàn thực phẩm và đề nghị cơ quan đồng cấp Trung Quốc điều tra, truy xuất nguồn gốc lô hàng và áp dụng biện pháp khắc phục phù hợp để tránh tái diễn. Trên phương diện quản lý, đây là việc làm thường xuyên của các nước có hợp tác xuất nhập khẩu.

Còn với người tiêu dùng (NTD), điều họ quan tâm là 17 lô hàng chứa thuốc bảo vệ thực vật vượt ngưỡng với số lượng lên đến 280 tấn đã đi về đâu? Xin thưa, toàn bộ đã được tiêu thụ hết vì những lô hàng này là của doanh nghiệp (DN) Trung Quốc xuất khẩu sang Việt Nam chưa từng bị phát hiện vi phạm. Do đó, họ có quyền thông quan lô hàng mà không cần chờ kết quả kiểm nghiệm. Sau này, những DN vi phạm sẽ bị xếp vào diện kiểm tra chặt, nâng tần suất kiểm tra từ 10% thông thường lên 30%, thậm chí 100% lô hàng.

Đây là những quy định theo thông lệ quốc tế, bảo đảm giao thương thông thoáng nhưng cũng tạo kẽ hở cho các chủ hàng cố tình “lách” khiến cơ quan chức năng Việt Nam thiếu cơ sở pháp lý để cấm cửa những mặt hàng có nguy cơ mất an toàn.

Vì vậy, cảnh báo trên dù được gửi cho phía Trung Quốc nhưng việc công khai thông tin cho NTD Việt Nam có ý nghĩa hết sức quan trọng. Qua đó, NTD có thể liệt các mặt hàng như: quýt, cam, hồng, nho, táo, chanh, cà rốt và củ cải trắng... của Trung Quốc vào “sổ đen mua sắm”.

Thực tế, lâu nay NTD đã lo ngại về chất lượng củ, quả Trung Quốc vì những bất thường như để quá lâu không hư, có mùi lạ... nên “cảnh báo” trên một lần nữa khẳng định những nghi ngờ là có cơ sở. Sự tẩy chay của NTD là sự trừng phạt mà bất cứ nhà sản xuất nào cũng phải khiếp sợ; đối với các DN chân chính, họ sẽ phải nỗ lực để lấy lại niềm tin của NTD.

Thế nhưng, sự tồn tại nhiều loại củ, quả Trung Quốc trên thị trường sau những lần dính “phốt” không dựa vào sự cải thiện chất lượng mà đang dựa vào sự lừa dối NTD. Hiện nhiều loại củ, quả Trung Quốc đã bị người bán “hô biến” xuất xứ và cạnh tranh không lành mạnh với hàng cùng phân khúc. Rất nhiều NTD đã mua củ, quả Trung Quốc chỉ vì… không biết!

Đương nhiên chúng ta không thể cấm nhập khẩu củ, quả từ Trung Quốc nhưng rõ ràng NTD có quyền được biết đầy đủ thông tin xuất xứ hàng hóa trên thị trường trước khi mua hàng. Đây là việc không nằm ngoài khả năng của cơ quan quản lý để bảo vệ người dân của mình mà không vi phạm luật pháp quốc tếkhi hội nhập.