Vạch nợ nâÌ€n của DNNN tìm nguyên nhân "ngã ngựa"

Bộ Tài chính vừa trình Chính phủ bản đề án tái cơ cấu DNNN, đáng chú ý nhất trong bản đề án này là con số nợ "khủng" của các DNNN, tập đoàn, tổng công ty. Dư nợ vay ngân hàng của DNNN lớn, đến tháng 9/2011 là 415.347 tọ· đồng, tương đương 16,9% tổng dư nợ tín dụng.

Bên cạnh đó, có đến 30/85 tập đoàn và tổng công ty có tọ· lệ nợ phải trả trên vốn chủ sở hữu cao hơn 3 lần, đặc biệt có 7 tập đoàn, tổng công ty có tọ· lệ này trên 10 lần (như Tổng công ty Xây dựng Công nghiệp, Tổng công ty Xây dựng công trình giao thông 1, Tổng công ty Xây dựng công trình giao thông 5, Tổng công ty Xây dựng công trình giao thông 8, Tổng công ty Xăng dầu Quân đội, Tổng công ty Thành An và Tổng công ty Phát triển đường cao tốc).

Tình hình tài chính tại nhiều tập đoàn, tổng công ty chưa đảm bảo các yêu cầu về an toàn tài chính, tiềm tàng nhiều nguy cơ rủi ro và đổ vỡ khi kinh doanh không hiệu quả. Mức lỗ bình quân của các tập đoàn, tổng công ty cao gấp 12 lần so với DN ngoài nhà nước.

Lỗ rồi nợ lớn khiến hiệu quả kinh doanh của DNNN èo uột. Theo số liệu của Tổng cục thống kê, DNNN phải sử dụng tới 2,2 đồng vốn để tạo ra 1 đồng doanh thu năm 2009, trong khi đó DN ngoài quốc doanh chỉ cần 1,2 đồng vốn và DN FDI là 1,3 đồng (mức trung bình của toàn bộ DN Việt Nam là 1,5 đồng).

Ông Phạm đình Soạn - nguyên Cục trưởng Cục Tài chính DN (Bộ Tài chính), cho rằng con số dư nợ lớn của các tập đoàn, DNNN cần phải được phân tích thật kỹ, xem trong số nợ này nợ nào là bình thưọng, nợ nào không có khả năng hoàn trả. Còn việc DN thiếu vốn nên phải đi vay để sử dụng vốn đó trang trải hoạt động kinh doanh, đầu tư là bình thưọng.

Tuy vậy, nhưng nếu sử dụng vốn đó không hiệu quả, dẫn tới sai sót thua lỗ thì lại là "lỗi" của DN, người lãnh đạo. "Phải thừa nhận thời gian qua đã có một lỗ họng quá lớn về giám sát tài chính tại các DNNN" - ông Soạn nói.

Thiếu "cầu chì"

Không phải bây giọ các ông lớn - được coi là đầu tàu dẫn dắt nền kinh tế mới bị phanh phui sức khọe yếu kém, mà thực tế đã có hai ông lớn đành phải chịu "ngã ngựa", Vinashin và Vinalines.

Nhân việc nói đến những sai phạm tài chính tại các tập đoàn, DNNN Phó tổng giám đốc Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) thừa nhận sự yếu kém của DNNN một phần là do lỗi con người.

"Vừa rồi, một số vụ đổ vỡ ở các tập đoàn, tổng công ty là bắt đầu từ các cá nhân, từ chính sách cán bộ. Nếu cơ chế tài chính vẽ rất đẹp mà người thực hiện không đủ năng lực quản lý, đạo đức thì cơ chế tài chính có đẹp mấy cũng đến thế", ông Tri nói.

Còn theo PGS. TS đặng Văn Thanh - Chủ tịch Hội Kế toán và kiểm toán Việt nam, thì lại do quá trình thí điểm mô hình tập đoàn kéo dài quá lâu, DNNN hoạt động trên cơ chế lọng lẻo nên mới có sai phạm.

"Các DNNN hoạt động theo mô hình thí điểm tập đoàn theo một cơ chế chẳng giống ai, Nhà nước cung ứng vốn, bao bọc nên dẫn tới tình hình tài chính xấu là đương nhiên. Tập đoàn hiện là sự độc quyền chuyển từ Nhà nước sang DN, nên mới có kiểu độc quyền giá điện, xăng dầu. Phải dừng ngay kiểu thành lập tập đoàn như hiện nay" - ông Thanh thẳng thắn.

Lỗ họng lớn tiếp theo được PGS. TS đặng Văn Thanh chỉ ra là hiện chưa có một cơ chế tài chính, kế toán nào thống nhất cho các DNNN. Trong khi các DNNN hiện hoạt động đa dạng, phức tạp và đan chéo nhau rất khó kiểm soát. Thế nên, các báo cáo tài chính hợp nhất, xử lý tài chính nội bộ tập đoàn, DNNN rất lúng túng. Từ đó dẫn tới thiếu vốn, lúng túng trong xử trí vấn đề, Nhà nước thất thu thuế.

đáng nói, điều này không phải bây giọ chúng ta mới thấy mà đã nhìn thấy từ lâu nhưng không sửa. để tới khi những "ung bướu ủ lâu ngày, ùn lên, di căn rồi vỡ thành toang hoang cả".

"Thật vô lý khi chi hàng ngàn tọ· đồng mua về một đống sắt vụn đắp chiếu để đấy mà kế toán DN hoàn toàn ... không biết" - ông Thanh nói và đề xuất, thời gian tới quá trình tái cơ cấu DNNN có hiệu quả hay không phụ thuộc vào việc có xây dựng được hệ thống kiểm soát nội bộ DN.

Hệ thống kiểm soát này sẽ như một chiếc "cầu chì" điều tiết và kiểm soát hoạt động DN. "Ít nhất những người điều hành phải chịu sự kiểm soát của cơ chế này để khi có sai phạm sẽ "nắm được tóc", có trách nhiệm giải trình, mới kiểm soát được cái sai"- ông Thanh bày tọ.

Ý kiến bạn đọc

đọ‚ THọ°C HIọ†N TÁI CÆ  CẤU DNNN CÓ HIọ†U QUẢ CẦN PHẢI VẠCH RÕ CÁC DNNN Nọ¢ NẦN KINH DOANH BỊ THUA Lọ–
Trong những năm qua cũng có nhiều tập đòan doanh nghiệp nhà nước làm ăn kinh doanh kém hiệu quả để thua lỗ hàng chục ngàn tọ· đồng, điển hình như tập đòan Vinashin, Vinalines từ Chủ tịch hội đồng quản trị , Tổng giám đốc vv… bị sai phạm trong quá trình quản lý kinh doanh, làm thất thóat tiền của nhà nước và nhân dân, đã bị các cơ quan bảo vệ pháp luật truy tố đưa ra xét xử , những việc làm trên đã gây mất niềm tin của người dân đối với các tập đòan doanh nghiệp nhà nước. đồng thời qua báo cáo của cơ quan Kiểm toán, Thanh tra chính phủ cũng đã công bố rất nhiều tập đoàn tổng công ty nhà nước sản xuất kinh doanh kém hiệu quả làm thua lỗ hàng ngàn tọ· đồng như tập đoàn EVN Việt nam, tập đoàn dầu khí, vv… báo chí đã phản ánh rất nhiều, nhưng cuối cùng các vị lãnh đạo Tập đoàn, Tổng công ty không chịu trách nhiệm về hậu quả việc làm của mình đã gây ra. Nếu như chúng ta cứ tiếp tục bao che những việc làm của các tập đoàn DNNN hiện nay, không chỉ rõ từng đơn vị nợ nần chồng chất, chi tiêu lãng phí, kinh doanh bị thua lỗ đến mức nào? không mổ xẻ cụ thể tìm ra những giải pháp để khắc phục, thì chắc chắn không thể nào có hướng khắc phục để tập đòan doanh nghiệp nhà nước tiếp tục phát triển. Cần thay đổi tư duy việc bổ nhiệm các vị lãnh đạo các tập đoàn, doanh nghiệp nhà nước như thời gian vừa qua, như trường hợp bổ nhiệm ông Dương Chí Dũng làm Chủ tịch HđTV Vinalines không biết quản lý kinh doanh, trong thời gian dài để cho hoạt động thua lỗ, kém hiệu quả, thất thoát vốn nhà nước, nhưng sau đó lại được cơ quan chủ quản là Bộ GTVT tiếp tục đề bạt cất nhắc và có quyết định bổ nhiệm ông này lên làm Cục trưởng Cục Hàng hải VN. Vừa qua đã bị cơ quan điều tra khởi tố vì đã bị sai phạm nghiêm trọng trong thời gian làm Chủ tịch HđTV Vinalines. Nếu cách sử dụng con người như vậy không biết các tập đoàn doanh nghiệp nhà nước có còn tồn tại nữa hay không? vì cuối cùng cũng phải phá sản, nhà nước không thể nào bao cấp mãi. Muốn tồn tại chỉ bằng cách lựa chọn người biết quản lý kinh doanh , đây là yếu tố quyết định, do vậy Nhà nước ( Bộ Nội vụ ) cần sớm có chính sách tuyển dụng các nhà quản lý kinh doanh giọi, tổ chức lựa chọn bằng cách thi tuyển hoặc xét tuyển, các vị lãnh đạo các doanh nghiệp kể cả nhà nước hoặc doanh nghiệp tư nhân biết kinh doanh , làm ăn kinh doanh có hiệu quả trong nhiều năm qua, thuê họ về làm Tổng giám đốc hay Giám đốc có thời hạn, nhà nước trả lương cho họ xứng đáng với công lao họ bọ ra, nếu mang đến hiệu quả kinh doanh lợi nhuận cao. Trước khi về nhận nhiệm vụ này họ phải trình bày phương án kinh doanh của tập đòan , doanh nghiệp , hiệu quả từ phương án kinh doanh mang lại trong thời gian đến. Nếu trong quá trình kinh doanh, vì sự chủ quan quyết đóan của mình làm thiệt hại thất thóat về tài sản nhà nước họ phải chịu trách nhiệm về vật chất . đối với các Bộ ban ngành có chức năng phải có những văn bản quy định cụ thể ràng buộc các nguồn vốn phục vụ cho quá trình sản xuất kinh doanh , nghiêm cấm các tập đòan doanh nghiệp tự ý đầu tư ra ngòai ngành, nếu phát hiện sẽ xử lý theo quy định pháp luật. Hàng năm các cơ quan thanh tra nhà nước , kiểm tóan nhà nước tăng cưọng công tác thanh tra, kiểm tra, nhằm phát hiện kịp thời những sai phạm của đơn vị để chấn chỉnh.Hoặc đơn vị hàng năm phải thuê kiểm tóan độc lập trong và ngòai nước kiểm tóan quá trình kinh doanh và phải báo cáo quyết tóan tài chính với Bộ chủ quản và Bộ tài chính cơ quan quản lý thuế. Trong những năm qua việc thanh tra, kiểm tra ít quan tâm đến các tập đòan đơn vị , để đơn vị tự ý chi tiêu vô nguyên tắc làm thất thóat tiền nhà nước, kinh doanh thua lỗ hàng chục ngàn tọ· đồng, đến khi phát hiện thì việc đã rồi . MINH TRÍ