Xử trí khi bị rắn cắn

Trong lúc hoảng hốt, người nhà đã đập chết con rắn, lấy máu, mật rắn và lá cây đắp vào vết thương, đồng thời cột garo cẳng chân. Bé được đưa đến Bệnh viện Bình Dương và hôm sau chuyển đến Bệnh viện Nhi đồng 2 vào giọ thứ 27. Tình trạng nhập viện của bé khá trầm trọng: cẳng chân trái sưng tấy, viêm đọ và có dịch mủ. Kết quả xét nghiệm cho thấy bé bị rối loạn đông máu nặng. Bé được tích cực điều trị và sau hơn 10 ngày, tình trạng bé mới ổn định.

Theo bác sĩ Trần Thị Kim Ngân, khoa nội tổng hợp, trong y khoa rắn độc thưọng được chia thành hai nhóm chính: nhóm gây rối loạn đông máu, xuất huyết như họ rắn lục (rắn lục xanh, rắn lục đuôi đọ, rắn chàm quạp) và nhóm ảnh hưởng đến thần kinh trung ương, gây liệt, suy hô hấp, ngưng thở như họ rắn hổ (rắn hổ mang chúa, hổ đất, cạp nong, cạp nia, hổ mèo...). Khi bị rắn cắn, nạn nhân và những người xung quanh phải dùng cây hay gậy lấy rắn ra, rửa sạch vết thương bằng xà phòng và nước, sát trùng bằng dung dịch betadine hay povidine nếu có.

Sau đó nẹp cố định phần bị rắn cắn như nẹp gãy xương và băng ép từ trên vết thương xuống để hạn chế hấp thu nọc độc theo đường bạch huyết (ví dụ rắn cắn ở mắt cá thì băng ép từ cẳng chân xuống), nên để chi thấp hơn tim. Băng ép được khuyến cáo khi bị nhóm rắn hổ cắn nhưng không nên áp dụng cho nhóm rắn lục vì có thể làm tăng nguy cơ hoại tử tại chỗ. Chi bị rắn cắn phải tránh cử động tuyệt đối để không làm tăng hấp thu nọc độc.

Nếu bệnh nhân còn tỉnh táo, cần đưa đến bệnh viện lớn, nơi có sẵn huyết thanh kháng nọc rắn đặc hiệu, vì huyết thanh kháng nọc rắn nên dùng sớm, tốt nhất trong 4 giọ đầu. Tuy nhiên nếu bệnh nhân lơ mơ, hôn mê hay yếu liệt nên đưa đến cơ sở y tế gần nhất. Có thể mang theo con rắn đã cắn bệnh nhân đến cơ sở y tế để bác sĩ xác định thuốc kháng nọc rắn phù hợp.

Bất cứ trường hợp nào bị rắn cắn, ngay cả khi xác định là rắn lành, đều cần xử trí và theo dõi tại bệnh viện như trường hợp rắn độc cắn, ít nhất trong 12 giọ đầu. Nếu trễ sau 24-48 giọ, việc điều trị hiệu quả rất kém hoặc không hiệu quả.