Hậu quả pháp lý khi đơn phương chấm dứt HđLđ trái luật

(LđO) - đề nghị Chuyên mục cho biết, Công ty làm như vậy là có đúng không với quy định pháp luật không. Liệu Công ty có quyền giữ sổ BHXH của tôi hay có chế tài nào khác với tôi không.

(Huỳnh Hoa, E-mail: cuulongxiao@yahoo.com)

Trả lời:

1. Về thời hạn báo trước khi nghỉ việc: Bộ luật Lao động năm 1994 đã được sửa đổi, bổ sung năm 2002 (BLLđ) quy định: Người lao động (NLđ) làm theo hợp đồng lao động (HđLđ) không xác định thời hạn có quyền đơn phương chấm dứt HđLđ, nhưng phải báo cho người sử dụng lao động (NSDLđ) biết trước ít nhất 45 ngày (khoản 3 Điều 37).

Hướng dẫn tại Thông tư số 21/2003/TT-BLđTBXH, ngày 22/09/2003, của Bộ Lđ-TB&XH thì việc báo trước thực hiện bằng văn bản và số ngày báo trước của NLđ trong trường hợp này là ngày làm việc (điểm b khoản 1 Mục III).

Căn cứ theo quy định trên, anh (chị) có quyền đơn phương chấm dứt HđLđ không xác định thời hạn với lý do chuyển chỗ làm, hoặc với bất cứ lý do gì miễn là không trái pháp luật. Tuy nhiên, anh (chị) đang làm việc theo chế độ HđLđ không xác định thời hạn, nên nếu chỉ báo trước 15 ngày trước khi nghỉ mà không được sự chấp thuận của công ty là vi phạm quy định của pháp luật lao động về thời hạn báo trước.

2. BLLđ quy định, trong thời hạn 07 ngày kể từ ngày chấm dứt HđLđ, hai bên có trách nhiệm thanh toán đầy đủ các khoản có liên quan đến quyền lợi của mỗi bên; trường hợp đặc biệt, có thể kéo dài nhưng không được quá 30 ngày. NSDLđ ghi lý do chấm dứt HđLđ vào sổ lao động và có trách nhiệm trả lại sổ cho NLđ. Ngoài các quy định trong sổ lao động, NSDLđ không được nhận xét thêm điều gì trở ngại cho NLđ tìm việc làm mới (Điều 43 BLLđ). đồng thời, Luật BHXH có quy định về quyền được nhận sổ BHXH khi NLđ không còn làm việc (khoản 2 Điều 15). 

Căn cứ quy định trên, chậm nhất 30 kể từ ngày chấm dứt HđLđ, công ty phải có trách nhiệm thanh toán các khoản liên quan đến quyền lợi của NLđ, bao gồm cả việc trả Sổ BHXH, Sổ lao động. Việc gây trở ngại cho NLđ tìm việc mới không được pháp luật lao động cho phép.

3. Về chế tài khi đơn phương chấm dứt HđLđ trái luật: Theo quy định tại BLLđ, trong trường hợp NLđ đơn phương chấm dứt HđLđ trái pháp luật thì không được trợ cấp thôi việc và phải bồi thưọng cho NSDLđ ½ tiền lương và phụ cấp lương, nếu có (khoản 2 Điều 41). Trong trường hợp đơn phương chấm dứt HđLđ, nếu vi phạm quy định về thời hạn báo trước, bên vi phạm phải bồi thưọng cho bên kia một khoản tiền tương ứng với tiền lương của NLđ trong những ngày không báo trước (khoản 4 Điều 41).

Thông tư số 21/2003/TT-BLđTBXH có hướng dẫn: NLđ đơn phương chấm dứt HđLđ mà vi phạm về lý do chấm dứt hoặc thời hạn báo trước quy định tại Điều 37 của BLLđ, thì không trợ cấp thôi việc (điểm b khoản 2 Mục III). trường hợp trong các HđLđ có một HđLđ mà NLđ đơn phương chấm dứt trái pháp luật, thì thời gian làm việc theo HđLđ chấm dứt trái pháp luật NLđ không được trợ cấp thôi việc, còn các hợp đồng khác vẫn được hưởng trợ cấp thôi việc (điểm a khoản 3 Mục III).

Căn cứ quy định này, công ty có thể yêu cầu anh (chị) bồi thưọng hai khoản: 1/2 tháng tiền lương (và phụ cấp lương nếu có) và một khoản tiền tương ứng với tiền lương của NLđ trong những ngày không báo trước. đối với HđLđ khác đã hoàn thành trước đó (nếu có), công ty vẫn có trách nhiệm thanh toán trợ cấp thôi việc cho NLđ.