đổi mới phân cấp quản lý đầu tư công trong lộ trình tái cơ cấu đầu tư

CẦN PHÂN CẤP đáº¦U TƯ CÔNG NHƯ THẾ NÀO đọ‚ PHÁT HUY HIọ†U QUẢ
Một đất nước muốn phát triển thì Nhà nước cần phải tập trung ngân sách để đầu tư công là điều tất nhiên, tuy nhiên cần phải đầu tư cái gì, lãnh vực nào là cần thiết để tạo điều kiện động lực cho nền kinh tế phát triển, cần thận trọng để quyết định đầu tư nhất là việc sử dụng nguồn vốn vay của nước ngoài như ODA, WB vv…làm thế nào mang lại hiệu quả cao nhất , tăng được nguồn thu cho ngân sách để có nguồn để hoàn trả vốn vay với nước ngoài như đã cam kết. ọž nước ta việc đầu tư công các công trình không dứt điểm, kéo dài , chất lượng quá kém , như tuyến đường quốc lộ mới hoàn thành đưa vào sử dụng năm trước thì năm sau đã bị hư họng xuống cấp. Do không tập trung dứt điểm nên không thể nào phát huy được hiệu quả, vì thời gian vận chuyển hành khách, lưu thông hàng hóa mất quá nhiều thời gian, như đoạn đường từ thành phố Hồ chí Minh đến Buôn ma thuột chỉ có khoảng cách 350km, nếu có đường cao tốc chỉ cần hơn 3 tiếng đồng hồ là đến nơi, nhưng hiện nay phải mất đến 9 tiếng. Những năm qua Bộ Giao thông vận tải có đầu tư nhưng không biết đến năm nào mới hoàn thành? đây là sự lãng phí trong xã hội,hạn chế sự phát triển đối với các tỉnh vùng tây nguyên. Tại Hội thảo "Tái cấu trúc đầu tư công và tái cấu trúc doanh nghiệp Nhà nước" tổ chức ngày 3-5, TSKH Võ đaÌ£i LươÌ£c, ViêÌ£n Kinh tế vaÌ€ Chính triÌ£ Thế giới cho răÌ€ng: Các địa phương được quyền tự chủ rất lớn về quy hoạch phát triển, phân cấp đất, quyền quyết định xây dựng các cơ sở hạ tầng trong tỉnh quá lớn do đó dẫn đến nhiêÌ€u hêÌ£ quả không mong muốn. TS KH Võ đaÌ£i lươÌ£c đã đưa ra ví vú£ điển hiÌ€nh như: "đại công trường Hà Giang". Hà Giang là một tỉnh vùng cao, biên giới với hầu hết các xã thuộc diện đặc biệt khó khăn, nhưng 5 năm qua đã đầu tư công vượt khả năng ngân sách cấp mình, buộc ngân sách trung ương phải hổ trợ. Tuy nhiên không thể lấy điển hình chỉ một tỉnh Hà giang thì kết luận các tỉnh khác đều như vậy là không chuẩn xác, chúng ta đều biết theo luật ngân sách, địa phương các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương phải tự cân đối thu chi ngân sách, nếu thiếu ngân sách trung ương mới hổ trợ cho ngân sách địa phương, các danh mục đầu tư thuộc ngân sách địa phương đều phải thông qua Hội đồng nhân dân cấp mình có nghị quyết mới triển khai thực hiện, việc chi tiêu theo dự toán được kho bạc nhà nước kiểm tra kiểm soát chi. Cấp tỉnh không có quyền vay ngân sách từ nước ngoài để chi tiêu cho ngân sách cấp mình.đối với các dự án đầu tư thuộc nguồn vốn trung ương, địa phương chỉ đề nghị với Chính phủ, các Bộ ban ngành trung ương chứ không có quyền quyết định. Các địa phương chỉ thực hiện các danh mục đầu tư đầu tư sau khi đã được Quốc hội, Chính phủ, các Bộ ngành trung ương phê duyệt từ các nguồn vốn chương trình mục tiêu quốc gia, trái phiếu chính phủ, WB, ODA vv…Qua xem xét thực tế đầu tư công sử dụng nguồn vốn vay từ nước ngoài, nguồn vốn ngân sách trung ương chủ yếu các Bộ ngành trung ương, như Bộ giao thông vận tải, Bộ nông nghiệp phát triển nông thôn, Bộ công thương, Bộ giáo dục vv… Nếu theo dõi nguồn vốn đầu tư phân bổ hàng năm cho các địa phương được Quốc hội thông qua, thì tập trung chủ yếu cho các Bộ ban ngành trung ương. Do vậy việc siết chặt đầu tư công , đầu tư công có hiệu quả từ nguồn vay nước ngoài, nguồn từ ngân sách trung ương thì đây là trách nhiệm của các Bộ ngành trung ương. Cụ thể như Bộ giao thông vận tải là một đơn vị chủ đầu tư với nguồn kinh phí lớn nhất từ nguồn vay nước ngoài, trong thời gian vừa qua triển khai các dự án các tuyến đường quốc lộ trong cả nước nhưng chất lượng công trình quá kém ,mới hoàn thành đưa vào sử dụng năm trước năm sau bị hư họng xuống cấp, báo đài và người dân đã phản ánh rất nhiều nhưng không khắc phục được . Thử đặt ra nếu phân cấp đầu tư về cho các địa phương thực hiện đối với các tuyến đường quốc lộ đi ngang qua địa phương mình, gắn với trách nhiệm bảo đảm an toàn giao thông có phải tốt hơn không? Như hiện nay đường quốc lộ do Bộ giao thông vận tải quản lý xây dựng, sửa chửa, nhưng khi các vụ tai nạn xãy ra trên các tuyến đường quốc lộ thì lại quy trách nhiệm người đứng đầu của địa phương, đây là điều không hợp lý, vì cơ sở hạ tầng giao thông thấp kém cũng có thể là nguyên nhân gây ra các vụ tai nạn.Trong tình hình hiện nay, nhà nước cần thiết phải giảm chi tiêu đầu tư công , nhưng cần phải xem xét nên chi cái gì và giảm chi cái gì. Trong lãnh vực giao thông quan điểm đầu tư tập trung vốn làm đoạn nào dứt điểm đoạn đó, chú trọng đến chất lượng công trình, nếu phát hiện công trình nào thi công kém chất lượng phải kiên quyết xử lý trách nhiệm đối với đơn vị thi công và chủ đầu tư ( Ban quản lý dự án ), cần thiết truy cứu trách nhiệm hình sự nếu để gây ra hậu quả lãng phí tiền của nhà nước quá lớn .Không thể nào các bộ ngành trung ương có thể bao biện làm thay nhiệm vụ đầu tư phát triển kinh tế ở các địa phương, để các địa phương chủ động huy động các nguồn lực trong xã hội để đầu tư phát triển, Nhà nước giao cho chính quyền địa phương, Hội đồng nhân dân các cấp chủ động chịu trách nhiệm trước cấp trên trong việc quyết định đầu tư, chi tiêu ở cấp mình, kể cả các chương trình mục tiêu quốc gia nguồn vốn đã giao về cho địa phương. MINH TRÍ