Cá lăng đuôi đọ "vượt" sông Sêrêpôk về ao, hồ

Do giá trị đem lại khá cao nên từ nhiều năm nay loại cá này đang bị khai thác quá mức dẫn tới nguy cơ tuyệt chủng. Tuy nhiên, hiện loài cá này đang có hy vọng mới được "phục sinh" do được nhiều hộ dân mạnh dạn đưa cá "vượt sông Sêrêpôk" về nuôi ở ao, hồ.

Cá lăng có nguy cơ tuyệt chủng

Cá lăng là loài cá chỉ thích sống ở các khúc sông sâu, nước chảy xiết và lắm thác ghềnh. Trước đây, trên sông Sêrêpôk loại cá này nhiều vô kể, có con to mấy chục kg, với hình thức đánh bắt truyền thống mà người dân bản địa sử dụng là dùng dây câu, phi lao... thì để bắt được cá là cả một cuộc vật lộn khắc nghiệt và đầy rủi ro. Tuy nhiên hiện nay, loài cá lăng đuôi đọ sinh sống tự nhiên trên sông Sêrêpôk đang ngày càng vắng bóng và có nguy cơ mất hẳn. Nguyên nhân chủ yếu do nguồn lợi từ loài cá này mang lại khá lớn, nhu cầu mua cá lăng sông Sêrêpôk của các nhà hàng, khách sạn trong, ngoài tỉnh cao, với giá từ 200.000- 300.000 đồng/kg, thúc đẩy nghề săn cá lăng đuôi đọ trở nên thịnh hành trong những năm gần đây. Một ngư dân đang đánh bắt cá ở khúc sông thuộc xã Ea Nuôl, huyện Buôn đôn cho hay: anh hành nghề săn cá lăng đuôi đọ khoảng 3 năm nay. "Việc bắt cá không còn vất vả như trước bởi có các công cụ đánh bắn hiện đại như dùng lưới điện, nên bắt được nhiều hơn. Hiện nay không còn cá to nữa, những loại nhọ thưọng được các lái thương mua để mang ra chợ bán, lâu lâu gặp may mới bắt được cá to từ 2- 3 kg, bán cho các nhà hàng làm đặc sản luôn được trả giá cao".

Bên cạnh việc đánh bắt cá tận diệt thì những năm gần đây, dòng sông Sêrêpôk cũng đang phải gánh chịu nạn ô nhiễm nguồn nước từ cống nước thải của các nhà máy, xưởng sản xuất lân cận xả trực tiếp ra sông khiến nhiều loài vật thủy sinh chết hàng loạt. Nhớ lại, khoảng đầu tháng 5- 2011, trên khúc sông Sêrêpôk từ xã Hòa Phú, Tp. Buôn Ma Thuột đến địa phận huyện Buôn đôn, người dân nơi đây vẫn chưa quên hình ảnh cá chết từng đàn, loài nào cũng có, số lượng nhiều vô kể trắng cả một dòng sông. Sau đó, nguyên nhân chính được các cơ quan chức năng phát hiện, Nhà máy mía đường Dăk Nông đang xả nước thải trong quá trình hoạt động, với lưu lượng 24.000 m3/ngày đêm ra sông Sêrêpốk, vượt quá 5 lần tiêu chuẩn cho phép.

Hình thành phong trào nuôi cá lăng đuôi đọ

Nhận thấy loài cá lăng đuôi đọ ngoài tự nhiên đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng, nhiều hộ dân Dăk Lăk đã mạnh dạn đưa cá vượt sông Sêrêpôk về nuôi ở ao, hồ. Hiệu quả bước đầu như mong đợi, đến nay, Đăk Lăk có khoảng trên 50 mô hình nuôi cá lăng đuôi đọ (từ hộ gia đình, đến nuôi tập thể như thành lập Câu lạc bộ, hay các mô hình của doanh nghiệp), góp phần nâng cao đọi sống người dân và trở thành hướng đi mới cho ngành nông nghiệp của vùng đất Cao Nguyên này. Với nhu cầu của thị trường hiện nay, loài cá này được đánh giá là có đầu ra thương phẩm khá rộng và ổn định, không chỉ phục vụ nhu cầu trong tỉnh mà còn xuất hiện tại nhiều tỉnh thành khác trong cả nước. Hiện nay, ngành thủy sản Dăk Lăk đã hình cho ra đọi nhiều cơ sở ương nuôi giống cá lăng đuôi đọ có chất lượng đảm bảo để phục vụ nhu cầu nuôi của bà con trong tỉnh.

đến thăm mô hình Câu lạc bộ (CLB) nuôi cá lăng đuôi đọ thương phẩm ở xã Hòa Phú, Tp. Buôn Ma Thuột mới thực sự ngỡ ngàng. Từ diện tích ao nuôi trên 3 sào, các hộ hội viên đã nuôi thả ổn định 3.000 con cá lăng. Theo ông Trần Văn Kiếm, Phó Chủ nhiệm CLB cho biết: Việc nuôi cá lăng không khó, ít dịch bệnh, nguồn thức ăn chủ yếu là các loài cá, tôm nhọ, cứ 2 đến 3 ngày mới cho ăn một lần. Cá lăng lớn khá nhanh, nuôi trung bình khoảng 18 tháng (từ cá giống đến lúc bán thịt) sẽ đạt trọng lượng khoảng 3 kg/con. Với giá hiện nay thì đến khi thu hoạch, mỗi hộ hội viên sẽ có lợi nhuận từ 30 - 50 triệu đồng. Không chỉ tham gia nuôi cá trong CLB, nhiều hộ khác còn mạnh dạn đầu tư vốn để nuôi riêng trong diện tích ao, hồ của mình với số lượng lên đến hơn 1.000 con. Tại xã Ea Kao, Tp. Buôn Ma Thuột, cũng có nhiều hộ tư nhân thực hiện mô hình nuôi cá lăng đuôi đọ trong lồng tại lòng hồ Ea Kao, nuôi theo kiểu cuốn chiếu (lứa này xen kẽ lứa khác), nên thưọng có cá thương phẩm bán quanh năm.

Theo đánh giá của một số hộ nuôi cá nơi đây, cá lăng đuôi đọ nuôi lồng được khách hàng ưa chuộng hơn vì thịt dai và thơm ngon hơn nuôi trong ao đất. Bên cạnh các mô hình nuôi nhọ lẻ, từ tháng 7 - 2011, Nhà máy Thủy điện Sêrêpôk 4 (đóng tại địa bàn huyện Buôn đôn) cũng đã thả nuôi 40.000 nghìn con giống cá lăng đuôi đọ trong 44 lồng nuôi trên lòng hồ thủy điện. Điều này đang được kỳ vọng sẽ mang lại hiệu quả kinh tế cao, giúp cải thiện thêm đọi sống của cán bộ công nhân viên trong nhà máy.