Người suốt đọi đi tìm cái đẹp

Chợt nhớ câu thơ Chế Lan Viên "một nửa trang thơ sum vầy bóng bạn". Như thế đã là hạnh phúc. đằng nàyDương Kỳ Anh có gần một nửa nghìn trang sum vầy bóng bạn như thế. Một tập thể tác giả đông đảo góp sức làm nên tập sách về Dương Kỳ Anh. đủ gương mặt, thế hệ. Ai cũng đưa cái phần chân thành viết về bạn văn chương của mình. Thật khó bình chọn đánh giá bài nào, tác giả nào là hay nhất. Những Nguyễn Quang Thiều, Nguyễn Khắc Phê, Lý Biên Cương, Nguyễn Trọng Tạo, Dương Quang Minh, Phan Cung đức, Lê Quốc Hán, Nguyễn Hoàng Sơn, Bùi Sim Sim, Lý Thành Tâm, Thạch Lựu…Những mấy chục tác giả góp mặt trong tập sách.

Phần mở đầu: Người suốt đọi đi tìm cái đẹp, gồm 16 bài viết, chiếm 100 trang sách. Cái phần thông tấn văn chương này, khác những bài báo quen thuộc khác, bởi nó được nhuần thấm thẩm mỹ của cái đẹp, nên nó tạo được nét riêng. Từ Chuyện về ông trùm Hoa hậu Việt Nam (Nguyễn Quang Thiều), Người luôn đi tìm cái đẹp (Bùi Hoàng Tám), Hoa Hậu tôn vinh cái đẹp (Nguyễn Thành Long), Cái đẹp cuối cùng vẫn là cái thiện (Hạnh Chi)…Các bài đều có một lối viết mới, cảm xúc cái đẹp, không chuộng các chỉ số nhân trắc số liệu, vừa thông tin vừa nhận xét các khía cạnh thảm mĩ, xã hội học…Phần này tổng hợp được một hoạt đông văn hóa nổi bật nhất trong mấy thập niên vừa qua của Dương Kỳ Anh và báo Tiền Phong: Khởi xướng cuộc thi Hoa Hậu Việt Nam.

Phần hai kết nối thú vị với phần một, ở một mảng chất liệu hoàn toàn khác: Trải lòng mình trên trang giấy trắng… đây là cái phần máu thịt của một đời nhà văn. Sự minh chứng sinh sắc từ mỗi câu thơ, bài thơ, tập thơ, từng cuốn tiểu thuyết. Với gần 200 trang sách "sum vầy bóng bạn", đây có thể coi như một cuộc hội thảo về đọi văn thơ Dương Kỳ Anh. Cái hay là đi từ những câu thơ đến từng trang văn xuôi. Những "người cầu tài cầu lộc/anh chỉ cầu có em"… Những "bây giọ tôi biết lặng im/như con sông chảy im lìm ngoài kia…" "trái tim bé nhọ âm thầm/có hai con mắt ngại ngần cả hai"…" củ khoai sém đáy nồi thơm đến mức/rượu Macten chỉ nhạt đầu môi"…Rồi những tiểu thuyết từng gây ấn tượng: Xuyên Cẩm, Thổ địa, Cõi Ta Bà…Những người viết về Dương Kỳ Anh, bằng hiểu biết, cảm xúc và sự yêu mến của mình, đã làm cho bạn đọc hiểu ra cái phần cần hiểu về tài năng, sự đóng góp văn chương của tác giả. Cái mà có thể lâu nay ta chưa hiểu, cố tình không hiểu, hoặc chưa hiểu hết.

Lại chợt nhớ trong cuốn sách khá nặng ký Kọ· yếu tác giả văn học Hà Tĩnh hiện đại mới xuất bản, người ta nhớ phần đề tựa của Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, nhà thơ Hữu Thỉnh. Trong bài đề tựa của mình, nhà thơ Hữu Thỉnh có những câu viết thú vị. Rằng mỗi lần đi qua Hà Tĩnh, đi qua vùng đất Kỳ Anh, lại nhớ đến một tác giả đa tài, người đó là Dương Kỳ Anh. Một câu đề dẫn đáng quý. đọc lại những bài viết ở đây, thấy được sự đa diện trong một đời văn. Hơn nữa ta thấy được cái Chân cái Thiện cái Mỹ. Và theo tôi, cái làm ta dễ đồng cảm, xúc cảm là sự bình dị, chân thành của một cây bút sung sức, trẻ trung, luôn tìm kiếm cái mới. Trong rừng văn chương hiện nay, trong danh mục dài dằng dặc của nhà thơ nhà văn, thắp lên ngọn đuốc để nhận soi từng tác giả, tưởng dễ nhưng lại rất khó. Từ đó mong có sự định vị, xếp loại khả dĩ chuẩn xác. Viết nhiều về Dương Kỳ Anh, thực ra tôi có một số may mắn. Trên mảnh đất Hà Tĩnh văn thơ của chúng tôi, tự hào về cụ Nguyễn Du, Nguyễn Công Trứ… Rồi đến những Hoàng Ngọc Phách, Xuân Diệu, Huy Cận…Rồi đến đông đảo những nhà văn đương đại mà tôi xin phép không nêu hết tên tuổi ở đây. Trong lớp hậu thế cùng một thế hệ cầm bút của mảnh đất văn chương đặc sắc này, tôi thấy ở Dương Kỳ Anh hình ảnh của một người cầm bút tiêu biểu ở sự dấn thân, niềm đam mê, giữa sống và viết. Điều này lần nữa được ghi nhận trong gần mấy trăm trang sách đánh giá một đời cầm bút: Người suốt đọi đi tìm cái đẹp.

Sau một tập sách có tính đánh giá tổng hợp như trên, cuối cùng là hãy trả đọi văn về chính cuộc sống. Rằng thơ văn của họ lưu lại trong lòng bạn đọc thế nào. Không thể phong là "nhà thơ nhớn" với danh này hàm nọ mà bạn đọc chẳng nhớ nổi một trang thơ, một trang văn. Xin nhanh chóng trả giá trị thật của từng câu thơ, trang văn, tác giả cho chính bạn đọc, cuộc đọi, cho cái fil lưu giữ của cuộc sống. Tôi về tá túc một quãng đọi ở góc khuất của một trường đại học danh tiếng mà cũng kín tiếng, trường đại học Y có trăm năm tuổi chuyên đào tạo những người thầy thuốc. ọž đây nhiều lần tôi được nghe chính những người nữ bác sỹ suốt đọi làm công việc từ mẫu thầm lặng đọc cho nhau nghe bên bàn mổ, trong phòng thí nghiệm Y học, câu thơ như chính cuộc đọi họ:


Tôi biết và tự hào rằng đó là câu thơ của nhà thơ Dương Kỳ Anh bạn tôi: Người suốt đọi say mê dâng hiến cho văn chương, Người suốt đọi đi tìm cái đẹp.


Làng Phè, đêm 13.12.2011
____________________________
*Người suốt đọi đi tìm cái đẹp, tập sách về Dương Kỳ Anh, nhà xuất bản Phụ Nữ, 2011
Sách có bán tại các nhà sách Tiền Phong.