Gần hết năm 2012, nhiều ngân hàng (NH) vẫn dự báo lãi lớn bất chấp tình hình kinh tế khó khăn, hàng loạt doanh nghiệp (DN) phá sản. Trong khi đó, cũng có nhiều NH khác có nguy cơ sẽ rơi vào tình trạng lợi nhuận giảm sút nghiêm trọng.
Nhiều ngân hàng lãi lớn nhọ lãi suất huy động thấp, lãi suất cho vay cao. Ảnh: Họ’NG THÊY
Kẻ ăn không hết...
Theo số liệu của NH TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank), đến hết quý III/2012, NH này đạt lợi nhuận trước thuế hơn 4.394 tỉ đồng. Theo lãnh đạo Vietcombank, dự kiến năm 2012, Vietcombank sẽ có mức lợi nhuận khoảng 5.700 tỉ đồng.
Tại NH TMCP Công Thương Việt Nam (VietinBank), lợi nhuận trước thuế đến hết tháng 9-2012 đạt tới 5.959 tỉ đồng. Sau khi trừ chi phí thuế, NH này vẫn lãi, hơn 4.556 tỉ đồng.
Báo cáo tài chính hợp nhất đến hết quý III năm nay của NH TMCP Xuất nhập khẩu Việt Nam (Eximbank) cũng cho thấy lợi nhuận trước thuế đạt hơn 2.437 tỉ đồng. Tương tự, NH TMCP Quân đội (MB) lãi 2.725 tỉ đồng trong 9 tháng đầu năm, tăng 53,5% so với cùng kỳ năm trước… Mức lợi nhuận như trên của các NH thực sự là con số "khủng" để các DN khác mơ ước.
Tuy nhiên, bên cạnh bức tranh màu sáng của một số NH quy mô lớn, không ít NH TMCP nhọ dự báo có mức lợi nhuận rất thấp. đồng thời, ngay cả các NH quy mô lớn cũng đang phải tăng cưọng trích lập dự phòng rủi ro để xử lý nợ xấu. Chẳng hạn, chi phí dự phòng của NH đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) tiếp tục tăng mạnh trong quý III, lên mức 1.675 tỉ đồng, đẩy con số dự phòng rủi ro tín dụng từ đầu năm đến hết tháng 9-2012 lên 2.492 tỉ đồng.
Phải trích lập dự phòng nhiều khiến lợi nhuận trước thuế của BIDV sụt giảm khá mạnh. Tương tự, VietinBank cũng phải trích lập dự phòng rủi ro tín dụng đến hết quý III hơn 2.185 tỉ đồng, so với con số 1.071 tỉ đồng cùng kỳ năm trước.
Trong phiên họp báo thưọng kỳ Chính phủ tháng 11, Bộ trưởng - Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Vũ đức đam cho biết đến nay, các tổ chức tín dụng đã trích lập dự phòng khoảng 75.000 tỉ đồng để xử lý nợ xấu...
Nhiều ngân hàng lãi lớn chủ yếu nhọ cho vay với lãi suất cao. Ảnh: Họ’NG THÊY
Có phần nhọ chính sách!
Nhận xét về bức tranh lợi nhuận NH năm nay, TS Nguyễn Văn Thuận, Trưởng Khoa Tài chính NH - trường đH Mở TPHCM, cho rằng lợi nhuận NH đang có sự phân hóa rõ nét giữa các NH thương mại lớn và NH nhọ. đối với các NH thương mại lớn, lợi nhuận chủ yếu đến từ hoạt động tín dụng nhọ chênh lệch giữa lãi suất huy động và cho vay cao.
Lãi suất huy động kỳ hạn ngắn dưới 12 tháng là 9%/năm, trong khi lãi suất cho vay phổ biến từ 15%-17%/năm giúp các NH thu lời lớn. Ngược lại, các NH nhọ thưọng gặp khó khăn thanh khoản nên thực tế thưọng phải huy động vốn với lãi suất cao hơn nhiều so với mức 9%/năm và dư nợ cho vay không nhiều, chủ yếu thông qua ủy thác đầu tư. Trong khi đó, năm nay, do hoạt động ủy thác đầu tư trong các lĩnh vực vàng, chứng khoán, bất động sản gặp nhiều khó khăn.
Theo các chuyên gia, việc điều hành chính sách tiền tệ của NH Nhà nước như áp trần huy động, thả nổi trần cho vay cũng "góp phần" làm lợi cho các NH. "Dù lãi suất cho vay đã kéo từ mức 20%/năm xuống 15%-17%/năm nhưng vẫn còn quá cao, trong khi các khoản vay ưu đãi lãi suất 12%-13%/năm chỉ chiếm tỉ trọng nhọ" - TS Nguyễn Văn Thuận phân tích.
Tuy nhiên, chuyên gia tài chính TS Nguyễn Trí Hiếu lưu ý: Con số lợi nhuận từ báo cáo tài chính chưa hẳn là thước đo lời - lỗ của NH. Bởi nợ xấu đang tiềm ẩn là rất lớn, hiện vào khoảng 250.000 tỉ đồng theo thống kê gần nhất của NH Nhà nước. Nếu các NH không minh bạch trong việc trích lập dự phòng rủi ro, nợ xấu có thể "ăn vào vốn" của NH dù báo cáo tài chính có "đẹp".
Lãi vay ăn mòn lợi nhuận của doanh nghiệp Trái ngược với kết quả kinh doanh khả quan của nhiều NH thương mại, hoạt động sản xuất, kinh doanh của cộng đồng DN trong năm qua được đánh giá là rất khó khăn. Bằng chứng là qua 11 tháng đầu năm, cả nước có khoảng 46.500 DN phá sản, ngừng hoạt động, tăng mạnh so với con số hơn 40.200 DN tại thời điểm 9 tháng đầu năm. Theo các chuyên gia, ngoài khó khăn về hàng tồn kho, sức mua…, gánh nặng về chi phí tài chính (chủ yếu là lãi suất NH) đã ăn mòn lợi nhuận của DN. |
THÃI PHƯÆ NG
SẼ KHÔNG CÓ LÃI KHủNG NẾU NHNN SỊM ÃP Dọ¤NG TRẦN LÃI SUẤT CHO VAY CHO TẤT CẢ CÃC đọI TƯọ¢NG. Trong thời gian vừa qua ngân hàng nhà nước liên tục nhiều lần hạ mức trần lãi suất huy động đến nay chỉcòn 9% đây là động thái tích cực trong việc ổn tiền tệ và chống lạm phát. Tuy nhiên Ngân hàng nhà nước đến nay chỉ quy định áp dụng trần lãi suất cho vay ưu tiên cho 4 đối tượng mà không áp dụng rộng rãi cho tất cả các đối tượng, thì việc thực hiện trên chỉ là làm lợi cho các ngân hàng thương mại mà thôi, đó là nguyên nhân dẫn đến lãi khủng của các ngân hàng thương mại hiện nay. Chúng ta biết khi ngân hàng hạ lãi suất trần huy động, đối với các doanh nghiệp đã vàđang vay ngân hàng được xem xét gia hạn nợ, nhưng mức lãi suất cho vay không giảm vẫn duy trì ở mức 20%, chỉ có một số ngân hàng thực hiện giảm mức lãi suất cho vay nhưng không đáng kể ở mức 17% trở lên. Rõ ràng chúng ta thấy mức trần lãi suất huy động 9%, cho vay mức lãi gấp đôi thì đương nhiên ngân hàng lãi khủng là đúng, dân gian thưọng nói ngồi mát ăn bát vàng, Ngân hàng nhà nước cần suy nghĩ "ngân hàng thương mại kinh doanh lãi được hưởng toàn bộ, đến khi phát sinh nợ xấu bắt nhà nước phải chịu là hoàn toàn vô lý".Hiện nay hàng trăm ngàn doanh nghiệp trong cả nước ta bị nợ nần chồng chất nợ thuế nhà nước, nợ lương công nhân, nợ phải thanh tóan trong hợp đồng đã ký kết vv.. Mặc dù vừa qua Ngân hàng nhà nước liên tục giảm lãi suất huy động xuống 9%/năm, nhưng thực tế các doanh nghiệp cũng không thể nào tiếp cận được nguồn vốn vay. Không có vốnđể họat động đã làm tình hình sản xuất bị ngưng trệ, người lao động bị mất côngăn việc làm ,đây là vấn đề trăn trở nổi lo cho các ngành các cấp có trách nhiệm. Có rất nhiều ý kiến, kiến nghị bọ trần lãi suất huy động, thay vì áp trần lãi suất đầu vào, NHNN nên quy định trần lãi suất đầu ra, vừa đảm bảo lợi ích cho người gửi tiền, vừa tạo điều kiện cho DN vay được vốn với lãi suất phú€ hơÌ£p. Ông Tống Minh Tuấn - Trưởng bộ phận phân tích, công ty chứng khoán Ngân hàng đầu tư và phát triển Việt Nam (BSC) nhận định: "Việc bọ trần lãi suất huy động sẽ khiến cho ngân hàng thực hiện chức năng cấp vốn cho nền kinh tế một cách chủ động hơn. Việc bọ trần lãi suất huy động sẽ đồng nghĩa với việc tín dụng có nguồnđể tăng trưởng, và là yếu tố hỗ trợ thanh khoản lên thị trường". Vì vậy, theo ông Tuấn, ngay thời điểm này, việc bọ trần lãi suất là hoàn toàn hợp lý .Nếu Ngân hàng nhà nước kịp thời áp dụng trần lãi suất vay rộng rãi cho tất cả các đối tượng, thì chắc chắn không có tình trạng nợ khủng hiện nay ở các ngân hàng thương mại. MINH TRÃ