Sử dụng lò sấy nông sản để hạn chế tổn thất sau thu hoạch

 
Tại huyện đắk Mil, những hộ trồng cà phê, ngô luôn phải đối mặt với những khó khăn sân phơi. Trong khi đó, vụ thu hoạch của bà con lại tập trung vào thời điểm mưa nhiều, độ ẩm không khí cao nên vấn đề đầu tư xây dựng lò sấy nông sản đang trở nên bức thiết với nông dân nơi đây. Theo thống kê của Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện thì hiện nay, toàn huyện có trên 100 lò sấy có công suất từ 5 tạ đến 12 tấn nông sản thô. Tuy vậy, với số lượng này cũng chưa thể đáp ứng hết được nhu cầu sấy khô nông sản sau thu hoạch của người dân. Bà Trần Thị Phúc ở xã Thuận An cho biết: "Trước đây, khi chưa làm lò sấy, gia đình tôi luôn phải cắt cử 1-2 công túc trực tại nhà để phơi cà phê. Có khi trọi mưa phải ngồi đấy đợi cả tuần lễ chọ trọi nắng, với hàng chục tấn cà phê mà cào ra, hốt vào thì vất vả lắm. Từ khi làm lò sấy, chỉ cần vài buổi là sấy xong, mà sản phẩm còn đảm bảo về độ ẩm, chất lượng hơn hẳn". Còn đối với ông Nguyễn Thanh Quang ở xã đắk D’Nrung (đắk Song) thì việc xây dựng lò sấy nông sản không chỉ giúp gia đình ông giải quyết phơi phóng nông sản của gia đình mà còn tạo điều kiện để ông nâng cao thu nhập nhọ sấy gia công cho các hộ dân trong vùng. Ông Quang cho hay: "Mấy năm trước đây, tôi có đầu tư lò sấy nhưng công suất nhọ, chủ yếu phục vụ trong gia đình. Thấy vụ hè thu mưa nhiều, lao động khan hiếm, nhu cầu sấy cà phê của bà con trong xã tăng cao nên năm vừa rồi tôi mạnh dạn đầu tư 120 triệu đồng nâng diện tích lò lên 32 m2, sấy được 2,3 tấn cà phê nhân/mẻ để sấy thuê cho bà con. Một mẻ cà phê thu hoạch về sấy chỉ từ 10-12 giọ là xong, rẻ hơn công phơi gần 500 ngàn đồng/tấn. Do có lợi nên đa số bà con trong xã có nhiều cà phê, ngô đều thuê sấy nhằm tránh lệ thuộc vào thời tiết. Tôi hoàn tất việc nâng cấp lò sấy cách đây hơn 1 năm. Từ đó đến nay tôi sấy được khoảng 100 mẻ, mỗi mẻ trừ tiền điện (còn nhiên liệu đốt chủ yếu là vọ cà phê nên không tốn)… cộng với tiền xay xát cà phê tại chỗ, tôi còn lời hơn 1,5 triệu đồng/mẻ. Tôi ước tính chỉ sau 1 vụ sẽ thu hồi vốn". Theo ông Trần Văn Hải, Giám đốc Công ty TNHH Một thành viên Thanh Tâm đắk Nông (đắk Mil), đơn vị chuyên xây dựng lò sấy nông sản thì hiện nay đầu tư cho lò sấy có công suất từ 1-3,2 tấn cà phê/mẻ hay 8-15 tấn lúa, ngô/mẻ, tốn khoảng từ 80-130 triệu đồng/lò. Tuy vốn ban đầu bọ ra nhiều, song chỉ sau một vài vụ là chủ lò sấy có thể thu hồi vốn.
 
Theo bà con nông dân thì tổn thất của cà phê, lúa, ngô chủ yếu ở khâu thu hoạch và làm khô. Vì thế, sử dụng máy móc để thu hoạch và dùng lò sấy làm khô sẽ khắc phục được tình trạng hao hụt đáng kể. Nhọ vậy, giá thành của sản xuất sẽ hạ, lợi nhuận của nông dân sẽ tăng cao, tính ra có lợi khoảng 1 triệu đồng/tấn. để hạn chế tổn thất trong phơi khô nông sản, một số hộ nông dân đã mạnh dạn đầu tư lò sấy nông sản. Thực tế cho thấy, khi cà phê, lúa, ngô thu hoạch về đem vào lò sấy sẽ giảm được khoảng 5% sản lượng thất thoát. Việc dùng lò sấy giảm được gần 500 ngàn đồng/tấn nông sản so với phơi thủ công. đồng thời, nông sản được sấy còn đảm bảo về chất lượng nên thương lái sẵn sàng mua với giá cao hơn trên 200 đồng/kg. Nhiều hộ nhọ có lò sấy nên không còn phải bán cà phê tươi và dự trữ lại một vài tháng cũng bán được với giá cao hơn đầu vụ. Trong đó, giá ngô tăng thêm 2.000 đồng/kg, cà phê trung bình cũng đạt 2.000-3000 đồng/kg. Một điều đáng mừng là nông dân thưọng dùng củi, than đá để đốt lò nên để lại không ít những hệ lụy về môi trường, tài nguyên rừng… nhưng nay, nhọ áp dụng công nghệ đốt lò tiên tiến, đồng thời sử dụng lại vọ cà phê, nông sản xay xát ngay tại lò để đốt và sử dụng máy sấy nông sản đảo chiều có cải tiến hệ thống hấp thu khí thải nên mức độ gây ô nhiễm môi trường được khống chế ở mức cho phép. Nhọ vậy, việc sử dụng lò sấy nông sản theo phương pháp đảo chiều, giúp bảo đảm sức khọe con người và bảo vệ môi trường hơn các loại lò sấy thủ công trước đây.
 
Văn Tâm