Tinh hoa văn hóa quốc gia hội tụ trên tờ tiền giấy

Tiền giấy để sưu  tâÌ€m laÌ£i có nhiều tiêu chí phân loaÌ£i khác nhau, loại được ngân hàng chính thức phát haÌ€nh để tiêu dú€ng, loại in ra nhân các dịp kọ· niệm (chỉ có giá triÌ£ như môÌ£t kỷ niêÌ£m chương, tuy cũng có những loaÌ£i  tiền in số lượng ít để kọ· niệm nhưng vẫn lưu hành được, chẳng hạn tọ 2 USD phát hành nhân kỷ niêÌ£m 200 năm thành lập nước Mỹ). Rồi loaÌ£i  tiền đã in ấn xong chuẩn bị phát haÌ€nh  thì bị một biến cố chính trị- xã hội nên phải ngưng, hoặc loaÌ£i  tiền mẫu, tiền in lỗi...  tất cả những đăÌ£c điểm vaÌ€  tiêu chí phân loaÌ£i đó đêÌ€u laÌ€ cái đích trong hêÌ£ thống sưu tâÌ€m cú‰a giới "chơi tiêÌ€n" nói chung.
BôÌ£ sưu tâÌ£p tiêÌ€n giấy lớn nhất ViêÌ£t Nam
           Trong môÌ£t lâÌ€n đi công tác taÌ£i ThaÌ€nh phố HôÌ€ Chí Minh, chúng tôi đã  găÌ£p ông Trần Lập- Giám đốc Công ty TNHH - TM - thiết bị công nghiệp Anh trường (203 Nguyễn Biểu, Q.5, TP.HCM). Ông LâÌ£p chưa từng tham gia câu lạc bộ sưu tâÌ€m nào và cũng không lui tới với người trong giới. NguôÌ€n sưu tâÌ£p chú‰ yếu maÌ€ ông có đươÌ£c chú‰ yếu tưÌ€ viêÌ£c "đón hàng" ở những tay chơi nhà giàu đem tiền "xách tay" từ nước ngoài về. Trong khoảng hơn 20 năm, ông LâÌ£p  đang có môÌ£t bôÌ£ sưu tâÌ£p tiêÌ€n giấy với  số lươÌ£ng trên 3.000 tọ, cú‰a  190 quốc gia trên thế giới. Những con số naÌ€y đã đưa  nhà sưu tập  lên hàng "đôÌ£c nhất vô nhiÌ£" trong làng sưu tâÌ€m tiêÌ€n giấy từ Nam tới Bắc.
Trong bôÌ£ sưu tâÌ£p cú‰a ông, có những loaÌ£i  tiền chẳng phải cổ xưa gì nhưng đối với dân sưu tập thì khá đắt giá. Chẳng hạn, loại tiền mệnh giá 5.000 và 10.000 đồng của chế độ cũ. Nó được in năm 1974 và dự kiến phát hành vào năm 1975, nhưng chưa kiÌ£p thưÌ£c hiêÌ£n thiÌ€ chế đôÌ£ biÌ£ xú£p đổ sau giải phóng 30/4/1975. Mỗi loại chỉ 2 tọ này được định giá 400 USD. đồng 10 kíp của Lào trước ngày giải phóng 1975 cũng có giá trị tương tự. CoÌ€n đồng tiền mà quân Kh’mer đọ phát hành trong rừng trước khi bị tiêu diệt ở Campuchia laÌ£i có giá trị cao hơn nữa, khoảng tưÌ€ 2.000 đến 3.000 USD/bộ.
Mở rôÌ£ng hơn, bộ sưu tập của ông coÌ€n có khá nhiều loại tiền lạ. Có những loại tiền của những quốc gia mà nhắc đến tên không phải ai cũng biết và nhớ nổi: Chad, Cyprus, Bahamas, Barbados, Bahrain... Cả các đảo quốc xa lạ như Solomon, Samoa, Fiji... Tiền mới như đồng tiền cú‰a đông Timor, quốc gia  mới tách khọi Indonesia, hoăÌ£c như tất cả tiêÌ€n của 15 nước cộng hòa thuộc Liên Xô cũ, khi mới trở thaÌ€nh các  quốc gia độc lập.
Chiếm số lượng lớn nhất vẫn là các loại tiền giấy Việt Nam qua tất cả các thơÌ€i kyÌ€,  từ lúc Pháp phát hành tọ giấy bạc đông Dương năm 1875 trở về sau, kế tiếp sau đó là các loại tiền Trung Quốc, nhiều nhất là giai đoạn 1932 - 1949.
Tính chung, bôÌ£ sưu tâÌ£p cú‰a ông LâÌ£p gâÌ€n như có đú‰ các quốc gia cú‰a năm châu lú£c, với  nước ít nhất cũng có 3 loaÌ£i tiền... Trị giá đâÌ€u tư cho bộ sưu tập của ông ước chừng 30.000 USD. Ông cho biết: "Có người đặt hàng, trong vòng nửa năm tôi có thể  kiếm đủ cho họ một bộ sưu tập 200 loaÌ£i  tiền với trị giá khoảng 25.000 USD".
NhiÌ€n vaÌ€o hêÌ£ thống tiêÌ€n giấy cú‰a mỗi quốc gia, ngươÌ€i ta dễ nhâÌ£n thấy những nét đăÌ£c trưng văn hóa không thể lẫn lôÌ£n, ít nhất laÌ€ trên biÌ€nh diêÌ£n châu lú£c. Rõ raÌ€ng khi thể hiêÌ£n các hoÌ£a tiết, hoa văn vaÌ€ hiÌ€nh ảnh trên đó, các hoÌ£a sỹ thươÌ€ng gửi gắm những thông điêÌ£p có tính đaÌ£i diêÌ£n, bao quát đươÌ£c nhiêÌ€u nhất đăÌ£c trưng văn hóa dân tôÌ£c. đây có thể xem laÌ€ tinh hoa, cốt túy quốc gia, cú€ng với triÌ€nh đôÌ£ công nghêÌ£ kỹ thuâÌ£t maÌ€ mỗi quốc gia đaÌ£t đươÌ£c.
Nhà sưu tập TrâÌ€n LâÌ£p nhọ "nghề" sưu tầm tiền đã  trở nên khá am tưọng các vấn đề lịch sử, văn hóa, xã hội của nhiều quốc gia trên thế giới: "Tôi thưọng xuyên chịu khó tra cứu sách báo, tài liệu, từ điển nên kiến thức luôn được cập nhật. Chính nhọ việc sưu tâÌ€m  tiền mà  vốn hiểu biết nói chung cú‰a tôi được mở mang rất nhiều, giá trị về mặt văn hóa tinh thần có được là rất lớn". Ông cho biết, nếu bảo tàng, hội đoàn, cá nhân nào muốn mượn hoặc trao đổi hiện vật thì ông  sẵn sàng  phục vụ, giúp những người cùng sở thích có dịp giao lưu, trao đổi với nhau.